شواهد بیشتری هست که نشان می‌دهد دو فرومون جنسی شناخته شده‌ی انسان اصلاً وجود ندارند

Fiona Macdonald
March 8 ,2017

وقتی درمورد غریزه‌ی حیوانی حرف می‌زنیم اغلب منظور ما “فرومون”ها هستند، “فرومون” یک ماده‌ی شیمیایی است روی رفتار بقیه حیوانات اثر می‌گذارد و در فصل جفت‌گیری باعث جذب جنس نر و ماده به یکدیگر می‌شود.

برای دهه‌ها بحث‌های زیادی درمورد این ‌که آیا فرومون‌های انسان هم مانند حیوانات روی جنس مخالف تاثیر میگ‌ذارد یا خیر انجام شده است، ولی تحقیقی که اخیراً انجام شده نشان می‌دهد که دو “فرومون جنسی” شناخته شده‌ی انسان اصلاً “فرومون” نیستند!

تا به حال محققان جستجو برای فرومون‌های انسان را به دو ماده‌ی شیمیایی محدود کرده بودند، یکی “آندروستندیون”(AND) که در عرق و منی مردها وجود دارد و دیگری “استراتترانول”(EST) که در ادرار زنان یافت می‌شود.

هنوز مشخص نیست که آیا آنها واقعا فرومون‌های انسانی هستند یا خیر ولی این موضوع باعث نشده تا رسانه‌ها و شرکت‌های عطرسازی از این موضوع به نفع خودشان استفاده نکنند و کاری کنند که خیلی از مردم باور کنند که ما انسان‌ها هم به فرومون‌هایی که از خود ترشح می‌کنیم واکنش نشان می‌دهیم.

در تحقیقی که توسط دانشگاه استرالیا غربی روی ۹۴ انسان سالم انجام شد مشخص شد که این فرومون‌ها هیج تاثیر قابل ملاحظه و قابل شناسایی‌ای روی رفتار انسان‌ها نداشتند.

دکتر ‘سیمون’ که سرپرست این تحقیق بود می‌گوید: «خیلی از تحقیقاتی که امروزه روی آنها تمرکز می‌شوند آنهایی هستند با پیش فرض وجود فرمومون‌های AND و EST در انسان انجام می‌شوند زیرا علاقه و کنجکاوی زیادی در جامعه نسبت به موضوع چگونگی افزایش جذابیت‌مان نسبت به جنس مخالف وجود دارد. این نوع طرز فکر نادرست باعث شده اکثر جامعه مطمئن شوند که فرومون‌های انسانی واقعی هستند، به دلیل همین طرز فکر غالب در جامعه تحقیقاتی که خلاف این موضوع را ثابت می‌کنند مورد استقبال قرار نمی‌گیرند و معمولاً منتشر نمی‌شوند، ولی حتی اگر هم منتشر شوند خیلی مورد توجه رسانه‌ها و عموم مردم قرار نمی‌گیرند.»

این تیم تحقیقاتی در آخرین تحقیق خود از ۴۳ مرد و ۵۱ زن استفاده کردند و از آنها خواستند تا دو تست مشخص کامپیوتری را دو بار و در دو روز مختلف انجام دهند.

همه‌ی این شرکت‌کنندگان دگرجنس‌گرا و سفیدپوست بودند، این آزمایش به صورت مخفی و به اصطلاح “ناپیدا” انجام شد، به این معنی که نه شرکت‌کنندگان و نه کسانی که مسئول اجرای آزمایش بودند هیچ اطلاعی درمورد این که این آزمایش درمورد فرومون‌هاست نداشتند. این نوع آزمایش‌های مخفی به نوعی استاندارد طراحی درست یک آزمایش است.

در طول آزمایش کامپیوتری اول از شرکت‌کنندگان خواسته شد که جنسیت پنج چهره‌ی خنثی (چهره‌هایی که به طور مشخص زن یا مرد بودن‌شان به راحتی قابل تشخیص نیست) را مشخص کنند.

در آزمایش کامپیوتری دوم از شرکت‌کنندگان خواسته شد به یک سری عکس از چهره‌های جنس مخالف‌شان نگاه کنند و به میزان جذابیت آنها امتیاز دهند و این که به نظرشان هر چهره چقدر احتمال دارد که به پارتنرش خیانت کند.

آنها این دو آزمایش را در دو روز مختلف انجام دادند. در روز اول زیر دماغ شرکت‌کنندگان یک تکه پنبه با یک ماده‌ی شیمیایی کنترلی (معیار مقایسه) قرار گرفت و در روز دوم این پنبه‌ها به فرومون AND یا EST آغشته شدند.

فرض این بود که اگر ماده‌ی شیمیایی که در روز دوم در معرض آن قرار گرفته بودند واقعاً فرومون باشد پس شرکت‌کنندگان زنی که در معرض فرومون AND بودند چهره‌های خنثی مربوط به آزمایش اول را بیشتر به عنوان چهره‌های مردانه شناسایی خواهند کرد و چهره‌های مردان در آزمایش دوم بیشتر برایشان جذابیت خواهد داشت. همچنین انتظار می‌رفت مردانی که در معرض فرومون EST بودند چنین برداشت مشابهی نسبت به چهره‌های زنان داشته باشند.

ولی نتیجه ی نهایی اینطور نبود. مشخص شد که در معرض فرومون EST و AND بودن هیچ تاثیری روی نتایج تحقیق نگذاشت و این دو ماده شیمیایی تاثیری روی این که شرکت‌کنندگان چهره‌های جنس مخالف‌شان را جذاب‌تر در نظر می‌گرفتند یا نه نداشت.

البته این فقط نتایج یک تحقیق بود و به اندازه‌ای قابل اتکا نیست که بتوان شواهد قبلی تحقیقات انجام شده درمورد EST و AND را رد کرد. ولی چیزی که این تحقیق نشان داد این بود که شواهد و مطالعات انجام شده روی این ماده‌های شیمیایی قطعیت لازم را ندارند و باورهایی که درمورد این دو فرومون به خورد مردم داده شده آنقدرها هم قابل اتکا و قطعی نیستند.

دکتر سیمون هنوز معتقد است که انسان‌ها هم فرومون ترشح می‌کنند ولی EST و AND جزو آنها نیستند و شخصاً باور دارد که EST و AND ارزش بررسی بیشتری را ندارند.

ولی هنوز محققان زیادی هستند که فکر می‌کنند EST و AND فرومون هستند.

دکتر ‘ژو’ که متخصص روان شناسی رفتاری در آکادمی علمی چین در پکن است و هیچ نقشی در این تحقیق نداشته بود، باور دارد چسب‌نواری‌هایی که با آنها پنبه‌های آغشته به EST و AND به دماغ شرکت‌کنندگان وصل شده بود می‌تواند روی نتایج تحقیق تاثیر گذاشته باشد.

او می‌گوید: «نگرانی اصلی من درمورد این تحقیق این است که طراحی و اجرای این آزمایش به اندازه‌ی کافی با دقت انجام نشده بود.»

دکتر ‘کلینتاک’ که متخصص مغز و اعصاب رفتاری در دانشگاه شیکاگو است و یکی از نقش‌های کلیدی در شناسایی EST و AND به عنوان فرومون را داشته است، باور دارد تاثیرات این دو ماده‌ی شیمیایی شاید ناچیزتر و کم‌اثرتر از چیزی باشد که انتظار داریم.

او می‌گوید: «ولی قطعاً شکی نیست که فرومون‌ها حتی در مقادیر بسیار کم هم روی عملکرد مغز تاثیر می‌گذارند.»

خلاصه این که بحث فرومون انسان‌ها هنوز به نتیجه‌ی نهایی نرسیده، ولی الان شواهد بیشتری وجود دارد که نشان می‌دهد EST و AND در واقع فرومون‌های جنسی‌ای نیستند که جامعه و شرکت‌های عطرسازی به ترویج آن علاقه دارند.

دکتر سیمون امیدوار است تحقیقاتی که در آینده درمورد فرومون ها انجام می‌شود فقط به بررسی EST و AND نپردازند و احتمال وجود مواد شیمیایی دیگر را هم در نظر بگیرند.

او می‌گوید: «لازم است مراحل آزمایشات انجام شده در این زمینه با دقت و شفافیت بیشتری طراحی و اجرا شوند تا بتوان به نتایج قطعی‌تری دست پیدا کرد تا بفهمیم آیاً واقعا چیزی به عنوان فرومون در انسان‌ها وجود دارد یا خیر.»

این تحقیق در مجله‌ی Royal Society Open Science به چاپ رسیده است.

منبع