علت ابتلا و راه‌های پیش‌گیری از عفونت مجاری ادراری طبق نظر پزشکان

ابتلا به عفونت مجاری اداری پس از سکس واقعاً می‌تواند تمام خوشی و لذت رابطه را یک‌جا از بین ببرد. وقتی مدام بعد از سکس با آسیب‌های این بیماری‌ها مواجه باشید، به جز حس درد و سوزش ناراحت‌کننده‌ای که باید حین ادرارکردن با آن دست‌و‌پنجه نرم کنید، تصور داشتن هرنوع رابطۀ جنسی نیز برایتان رنج‌آور می‌شود. اما امیدتان را از دست ندهید. با وجود این‌که هیچ روشی نمی‌تواند با قطعیت از ابتلا به عفونت مجاری ادراری جلوگیری کند، راه‌های زیادی برای کاهش خطر ابتلا به این عفونت‌ها وجود دارد.

دلایل ابتلا به عفونت مجاری ادراری


عامل ایجاد عفونت در مجاری ادرار‌ی انسان‌ها نوعی باکتری است که مثانه، مجرای ادرار و در موارد حاد کلیه‌ها را درگیر می‌کند. «اوا سلهاب» (Eva Selhub)،پزشک متخصص و عضو هیئت علمی دانشکدۀ علوم پزشکی، دربارۀ عوامل مؤثر در ابتلا به این عفونت می‌گوید: «ممکن است باکتری از خارج از بدن و به خصوص از مقعد یا واژن به مجرای ادرار راه پیدا کند یا در مواردی با افزایش بیش از حد تعداد باکتری‌های مضر در خود مثانه، فرد به این نوع عفونت‌ها دچار ‌شود».
هرکسی ممکن است به این عفونت دچار شود. اما واژن‌داران بیش‌تر از کیرداران مستعد ابتلا به این نوع عفونت هستند. دلیلش این است که طول مجاری ادراری در واژن‌داران چیزی بین 2 تا 3 سانتی‌متر است؛ درحالی که در کیرداران این عدد بین 15 تا 29 سانتی‌متر متغیر است. هرچه طول مجرای ادرار کوتاه‌تر باشد، باکتری‌های مضر راحت‌تر به مثانه راه پیدا می‌کنند و در نتیجه حین سکس نیز راحت‌تر به فرد منتقل می‌شوند.
آمارها نشان می‌دهند که 60 درصد زنان و 12 درصد مردان حداقل یک بار در زندگیشان به عفونت مجاری ادراری مبتلا می‌شوند و تعدادی از آن‌ها به دفعات آن را تجربه می‌کنند. بعضی از افراد بیشتر از سایرین استعداد ابتلا به عفونت مجاری ادراری را دارند، اما افراد دیگر به دلیل وجود عوامل خارجی مثل سکس، ریسک ابتلا به این عفونت را افزایش می‌دهند.

سکس چه نقشی در ابتلا به عفونت مجاری ادراری دارد؟


« وانیتا سیما-شیانگ» (Vannita Simma-Chiang)، متخصص کلیه و مجاری ادراری، دلیل اصلی ارتباط بین سکس و افزایش خطر ابتلا به این عفونت در زنان را نزدیکی دهانۀ واژن به مجرای ادرار می‌داند. فاصلۀ کمی که واژن و مجرای ادرار با یکدیگر دارند احتمال تماس مایعاتی که از اندام‌های تناسلی حین سکس ترشح می‌شوند و در نتیجه خطر بروز و ابتلا به عفونت را نیز بیشتر می‌کنند.
«هیثر ایروبوندا» (Heather Irobunda)، پزشک متخصص زنان و زایمان، دربارۀ تأثیر سکس بر افزایش خطر ابتلا به عفونت‌های باکتریایی می‌گوید: «دخول در سکس می‌تواند ریسک ابتلا به عفونت‌ مجاری ادراری را افزایش دهد. چون حین دخول، کیر باکتری‌ها را به سمت مجرای ادرار هل می‌دهد. با ورود باکتری‌ به مجاری ادراری، ممکن است عفونت در همان محل به وجود بیاید یا به داخل مثانه سرایت و در آن‌جا ایجاد عفونت کند».
طبق توضیحات دکتر «وندی تروباو» (Wendie Trubow)، پزشک متخصص زنان و زایمان و کارشناسی ارشد حوزۀ مدیریت بازرگانی پزشکی، انجام بعضی از پوزیشن‌ها می‌تواند منجر به ایجاد عفونت‌های شدیدتر در مجاری ادراری شود: «بعضی از حالت‌های سکس باعث افزایش تماس بین کیر و مجرای ادرار می‌شود (در مواردی که دخول انجام می‌شود)؛ به خصوص اگر از آن دسته افرادی هستید که مدام به عفونت مجاری ادراری مبتلا می‌شوند، باید از انجام پوزیشن‌هایی که در آن پاهایتان را روی شانۀ پارتنرتان می‌گذارید، پرهیز کنید».
علی‌رغم این‌که دخول بیشترین تأثیر را در ابتلا به عفونت دارد، سکس دهانی نیز می‌تواند به ورود باکتری‌های اطراف واژن به داخل مجاری ادراری کمک کند.

علائم و نشانه‌های عفونت مجاری ادراری


طبق گفته‌های دکتر «سلهاب»، عفونت مجاری ادراری چندین نشانه دارد:

• حس درد و سوزش در هنگام ادرارکردن
• درد زیر شکم
• تکرر ادرار
• تکرر ادرار در طول شب
• درد در قسمت پایینی کمر
• حالت تهوع، سرگیجه، سردرد و خستگی

آیا ادرارکردن بعد از سکس به کاهش خطر ابتلا به عفونت‌های ادراری کمک می‌کند؟


داده‌های حاصل از تحقیقاتی که در مورد تأثیر تخلیۀ مثانه پس از مقاربت (به عبارت دیگر ادرار کردن پس از سکس) انجام شده است، نتایج متناقضی را نشان می‌دهد. مطابق تحقیقی که در «مجلۀ همه‌گیرشناسی بالینی» (Journal of Clinical Epidemiology) به چاپ رسیده است، دانشجویانی که همیشه پس از سکس ادرار می‌کردند، کم‌تر در معرض خطر ابتلا به عفونت‌های ادراری قرار داشتند. این در حالی است که در تحقیق مشابهی، هیچ ارتباطی بین ادرار پس از سکس با کاهش ریسک ابتلا به عفونت مشاهده نشد.
با وجود عدم اطمینان از صحت تأثیر ادرار بعد از سکس در جلوگیری از عفونت‌های ادراری، بسیاری از متخصصین این حوزه بر این باورند که در کل برای همۀ افراد ادرارکردن بعد از سکس می‌تواند به‌عنوان عادت سالمی در زندگی تلقی شود. «ایروبوندا» در این رابطه توضیح می‌دهد: «ادرار بعد از سکس می‌تواند باکتری‌هایی را که حین سکس به مجرای ادراری وارد شده‌اند، خارج کند و همین امر می‌تواند خطر ابتلا به عفونت را کاهش دهد».

کارهایی که می‌تواند بعد از سکس به جلوگیری از ابتلا به عفونت کمک کند


قبل از سکس:

• ادرار کنید
• دستگاه تناسلی را تمیز بشویید و سپس خودتان را از جلو به پشت خشک کنید
• قبل از سکس خودتان و پارتنرتان دستانتان را بشویید تا احتمال سرایت هرگونه باکتری به دستگاه تناسلی را به حداقل برسانید

بعد از سکس:

• ادرار کنید
• دستگاه تناسلی را تمیز کنید
• آب زیاد بنوشید

عادت‌های کلی که به جلوگیری از ابتلا به عفونت مجاری ادراری کمک می‌کند

• متخصص مجاری ادراری یا زنان و زایمان، می‌تواند باکتری‌های ایجادکنندۀ عفونت در دستگاه تناسلیتان را بررسی و در صورت لزوم برایتان آنتی‌بیوتیک تجویز کند
• همیشه بعد از رفتن به سرویس بهداشتی خودتان را از جلو به پشت خشک کنید. همین کار ساده می‌تواند از انتقال باکتری‌های مقعد و روده به واژن و مجرای ادرار جلوگیری کند
• اگر بیرون از منزل کار می‌کنید، پس از بازگشت حتماً لباس‌هایتان را عوض کنید؛ چون عرق‌کردن به رشد و تکثیر باکتری‌ها کمک می‌کند
• دستگاه تناسلی و واژنتان را با صابون‌های معطر نشویید و از ورود این ترکیبات به داخل واژن نیز جلوگیری کنید. داخل واژن حاوی ترکیبات ضد عفونی کننده و ضد باکتریایی است؛ بنابراین فقط دهانۀ واژن به شستشوی ملایم نیاز دارد
• نوشیدن مقدار زیاد آب می‌تواند به سلامت کلیه و مجاری ادراری کمک کند
• برای جلوگیری از بارداری از وسایلی مثل «دیافراگم» یا «اسپرم‌کُش» استفاده نکنید؛ چون این وسایل خطر ابتلا به عفونت مجاری ادراری را افزایش می‌دهد
• از برندهای جدید روان‌سازها، کاندوم‌ها و سایر محصولات جدید جنسی با احتیاط استفاده کنید و مراقب احتمال بروز عفونت باشید
  در صورتی که مستعد ابتلا به عفونت‌های مکرر هستید، هنگام دخول از انجام پوزیشن‌هایی که فشار زیادی به مجرای ادرار وارد می‌کنند، مثل حالتی از میشنری(missionary) که در آن پاها روی شانه‌های پارتنرتان قرار می‌گیرد، بپرهیزید

پرسش های متداول


چه مدت بعد از سکس علائم ابتلا به عفونت‌های مجاری ادراری خود را نشان می‌دهند؟
به گفتۀ «ایروبوندا»، بعد از سکس چند روز زمان می‌برد تا علائم ابتلا به عفونت‌های مجاری ادراری مشخص شود. او همچنین می‌گوید:«دلیلش این است باکتری برای تکثیر و ایجاد التهاب در مثانه و مجاری ادراری نیاز به زمان دارد».


چه مدت بعد از ابتلا به عفونت مجاری ادراری می‌توانیم مجدداً سکس داشته باشیم؟
درواقع حتی زمانی که به عفونت مجاری ادراری مبتلا هستید هم می‌توانید سکس داشته باشید. ولی انجام سکس ممکن است در چنین شرایطی دردناک باشد و درکل هرگونه رابطۀ جنسی می‌تواند منجر به وخیم‌ترشدن علائم عفونت دستگاه تناسلی شود. با این‌که عفونت مجاری ادراری نوعی بیماری مقاربتی به‌حساب نمی‌آید، ولی در سکس عامل ایجادکنندۀ عفونت (مثل باکتری ای.کولای (E.coli)) می‌تواند از شما به پارتنرتان منتقل شود. در مورد مدت زمان دقیقی که باید تا برقراری دوبارۀ رابطۀ جنسی صبر کنید، نسخۀ مشخصی وجود ندارد. اما به‌طور کلی پزشکان توصیه می‌کنند که تا زمان برطرف‌شدن علائم ظاهری صبر کنید.


آیا استفاده از آب کرن‌بری (میوۀ توت خرس - Cranberry) بعد از سکس می‌تواند از بروز عفونت‌های مجاری ادراری جلوگیری کند؟
همان‌طور که «سیما-شیانگ» توضیح می‌دهد، استفاده از آب کرن‌بری می‌تواند در درمان عفونت مؤثر واقع شود ولی تنها راه‌حل مؤثر برای درمان به‌حساب نمی‌آید. به‌گفتۀ او، ترکیبات فعال موجود در کرن‌بری که برای جلوگیری از تکثیر و بقای این باکتری در دیوارۀ مثانه به کار می‌روند، به‌اندازۀ کافی قوی و مؤثر نیستند. به‌علاوه، آب کرن‌بری موجود در سوپرمارکت‌ها حاوی مقدار زیادی شکر افزوده برای متعادل‌کردن طعم تیزی و ترشی این میوه است. در نتیجه، اشخاص مبتلا به دیابت یا کسانی که از التهاب دستگاه گوارشی یا هرنوع التهاب دیگری رنج می‌برند نباید آب کرن‌بری مصرف کنند. «تروباو» اضافه می‌کند که قرص‌های کرن‌بری که فاقد شیرین‌کننده هستند می‌توانند جایگزین مؤثری به حساب بیایند.


اگر مدام بعد از سکس به عفونت مجاری ادراری دچار می‌شوید چه راه‌حلی برای این مشکل وجود دارد؟
اگر با وجود رعایت اصول بهداشتی و انجام مراقبت‌های لازم باز هم به عفونت مجاری ادراری دچار می‌شوید، بهتر است با پزشک متخصص برای حل مشکلتان مشورت کنید (پزشک عمومی، متخصص زنان و زایمان یا متخصص کلیه و مجاری ادراری). پزشک مربوطه پس از انجام بررسی‌های لازم می‌تواند روش درمانی مؤثری را برایتان تجویز کند.
همان‌طور که «تروباو» می‌گوید: «حتی ممکن است دلیل ابتلای مکررتان به عفونت‌های مجاری ادراری مشکلی در آناتومی شما باشد. اگر به‌طور میانگین بیش از 3 تا 5 بار در طول سال دچار عفونت می‌شوید، نیاز به معاینۀ و بررسی کامل برای حل این مشکل وجود دارد».
به گفتۀ «سیما-شیانگ»، ممکن است پزشک برای درمان عفونتتان آنتی‌بیوتیک تجویز کند یا داروهایی به شما بدهد مصرف آن بعد از سکس به جلوگیری از بروز عفونت کمک می‌کند یا استفاده از مکمل‌هایی مثل قرص‌های کرن‌بری یا دی-مانوز (D-mannose) را برای درمان عفونت به شما توصیه کند. «تروباو» دربارۀ دی-مانوز می‌گوید: «استفاده از دی-مانوز برای مدت طولانی، ساختار میکروبیوم‌های بدن را تغییر نمی‌دهد؛ بنابراین در درمان عفونت‌های باکتریایی دستگاه تناسلی می‌تواند جایگزین خوبی برای آنتی‌بیوتیک‌ها به‌حساب بیاید».

سخن پایانی


دلیل اصلی ناخوشایندبودن عفونت‌های مجاری ادراری این است که سکس یکی از دلایل بروز آن‌ها به‌حساب می‌آید. با این وجود، چند روزی تا نمایان‌شدن کامل علائم عفونت زمان می‌برد. توصیۀ بسیاری از پزشکان برای جلوگیری از ابتلا به عفونت مجاری ادراری، ادرار بعد از سکس است؛ چون می‌تواند به خارج شدن باکتری‌های مضر از مجرای ادرار کمک کند. بعضی از مکمل‌ها می‌توانند به درمان عفونت کمک کنند. اما ممکن است پزشکتان استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ را برای درمان قطعی توصیه کند. در مجموع پیش از انجام هر روشی برای جلوگیری یا درمان عفونت، مشورت با پزشک متخصص توصیه می‌شود.

منبع