هممون دیدیم که وقتی تعدادی از هموطنامون دور هم جمع میشن یکی از تاپیکهای مورد بحث اینه که “ما ایرانیا…”. حالا این سه نقطه رو با هرجور صفت منفی که دوست دارین پر کنین! یعنی انگار ما کلکسیونی از یک سری صفات منفی هستیم. راستش این موضوع خیلی وقت بود که ذهن منو به خودش مشغول کرده بود و الان که بعد حدود ۱۷ سال به ایران برگشتم این موضوع کمی برام روشن تر شده و به این نتیجه رسیدم که گرفتاری اصلی ما فقط یه چیزه:

توهم!!! – یعنی‌ داشتن یک برداشت غیر واقع بینانه و غیر متعادل از خود، اطرافیان، جهان پیرامون… که منجر به مشکلات حادی مثل خود بزرگ بینی، خود شیفتگی‌, غلو کردن، لاف زدن، پر مدعا و کم عمل بودن… و در نهایت سرخوردگی و افسردگی میشه.

چند تا مثال میزنم:

شما با هرکی که صحبت کنید وقتی صحبت از اجدادش میشه همشون ارباب ده بودن! من نمیدونم پس بالاخره کی رعیت بوده توی این دهات؟ یا مثلا عروسی که میرین اگه بپرسین پدر داماد چه کارست همشون کارخونه دار هستن! یکی نیست بگه آخه توی این مملکت فزرتی مگه ما چند تا کارخونه داریم…

یه مدل دیگش اون فرزندان کوروش کبیر هستند که وقتی باهاشون صحبت میکنی تکیه کلامشون اینه که: “تمدن اصلا از ایران شروع شده”. “هرچی اختراع در تاریخ بشر بوده ایرانیا انجام دادن”. “همهٔ دانشمندان و فلاسفهٔ بزرگ تاریخ ایرانی‌ بودن”. طرفو ولش کنی‌ به ارسطو، افلاطون, سقراط و فیثاغورث… هم یه پاسپورت ایرانی‌ میده که ادعاش رو ثابت کنه 😁 حالا اگه ازش بپرسی‌ که خوب چند تا مثال بزن، میگه خوب ببین, ابن سینا! ابوریحان! رازی‌! فارابی! و بعدش دیگه سوزنش گیر می‌کنه! منظورم این نیست که ما یه دوره ای بالاخره یه استعدادهایی نداشتیم… منظورم اینه که متاسفانه توهم می‌زنیم و غلو می‌کنیم!

توهم هوش ایرانی‌: آقا با هر ایرانی‌ که صحبت میکنی‌ میشنوی “ایرانیا باهوشترین افراد دنیان!” هیچوقتم طرف خودشو ملزم به این نمیدونه که یه سندی, مدرکی‌, چیزی برای این ادعای بزرگ ارائه کنه. میگی‌ خوب چطور شما به این نتیجه رسیدی؟ میگه مگه نمیدونی “همهٔ” دانشمندای ناسا ایرانین! “این همه” استاد ایرانی‌ در دانشگاهای آمریکا هست!..این داستان هوش ایرانی‌ از اون داستانای حیثیتی و ناموسیه که میدونم با زیر سوال بردنش هم در دنیای حقیقی‌ هم در دنیای مجازی سنگسار میشم! امیدوارم گفتنش حمل برخود ستایی نشه، اما من توی دانشگاهی در ایران درس خوندم که پر ادعا‌ترین آدما از نظر هوش اونجا بودن. تو آمریکا هم باز جایی‌ بودم که همین وضعیت رو داشته. متاسفانه واقعیت با این ادعا خیلی‌ فاصله داره. کافیه یکی‌ از این دوستان بپرسه که آخه ما ۸۰ میلیون آدمیم که میشه بیش از ۱ درصد جمعیت فعلی دنیا. خوب حداقل باید ۱ درصد علم، فن، ادبیات، هنر…دنیا رو تولید کنیم که تازه بشیم متوسط (نه باهوشترین و بهترین!) شما واقعا فکر میکنین که ما این ۱ درصدم تولید می‌کنیم؟ کسی‌ هم از خودش نمیپرسه که اگر اینها واقعیت داره چطوره که وضع ما اینیه که هست! چطوره که اگر یک روز نتونیم نفت بفروشیم باید از گشنگی بمیریم… من با ملیتهای زیادی در طول کار و تحصیل تو آمریکا برخورد کردم و خیلی‌ کم دیدم که یه همچین تصویر اغراق آمیزی از خودشون داشته باشن… سعی‌ می‌کنم توی یه پست جداگانه این داستان “هوش ایرانی” رو مفصل توضیح بدم.

اسم نوزاد نورسیده رو می‌پرسی‌. میگن “آرتا سپینود”! حالا اسم بابای بچه “قنبر علی‌” اسم مادرشم “سکینه سادات”! بعد می‌پرسی‌ خوب این اسم رو بر چه اساسی‌ گذاشتین؟ میگن که این اسم دختر داریوش بوده! می‌پرسی‌ منظورت داریوش اقبالیه؟ 😁 میگن: “نه… داریوش هخامنشی! آخه این بچه خون اصیل آریایی تو رگاش جریان داره! باید اسمشم اسم اصیل آریایی باشه!”. یکیم نیست بپرسه که آخه عزیز من، این مملکت که خاکش در طول تاریخ توسط یونانی، رومی, عرب، مغول، ترک عثمانی، روس، انگلیسی‌… به توبره کشیده شده, و احتمالا یکی‌ از مخلوط‌ترین نژادهای ممکن دنیا رو داره، دیگه این “خون اصیل آریاییش” از کجا اومد!

نوع دیگه مربوط میشه به هموطنان عزیز آموزش و پرورشی، پای صحبت این عزیزان که میشینی‌، میشنوی که فرهنگ این مملکت مدیون اوناست، هرکسی‌ در هر کجا که به جایی‌ رسیده بخاطر سیستم خوب آموزش پرورش این مملکت بوده، تمام پیشرفتهایی که جوانان ایرانی‌ در خارج کردن بخاطر معلمین ، ناظمها… خوبشون در ایران بوده… ضمن اینکه باید از این دوستان قدردانی کرد، اما آخه توهم زدن هم حد و حدودی داره! طرف آنچنان میگه که فرهنگ این مملکت مدیون اونه که اولا آدم فکر می‌کنه که فرهنگ مملکت خیلی‌ خوبه! ثانیا فکر می‌کنه که طرف مثلا ۱۰ جلد کتاب طراز اول جهانی‌ در زمینهٔ روانشناسی آموزشی/پرورشی تالیف کرده! کمی بیشتر که باهاش صحبت میکنی‌ میبینی‌ که ایشون معلم ورزش دبیرستان بودن یا ناظم دبستان! دیگه…

توهم اهمیت و تایتل: رفته بودم داروخانه برای کسی‌ دارو بگیرم. خانوم دکتر مربوطه یه یک ربعی منو معطل کرد. داشت با سیسی جون راجع به بنداندازون میمی جون گپ میزد 😁 حرفش که تموم شد و اومد گفتم “سرکار خانم…” آقا چشمت روز بد نبینه طرف رنگ به رنگ شد و با عصبانیت بهم یادآوری کرد که چقدر درس خونده, زحمت کشیده و اینکه ایشون دکترای داروسازی از دانشگاهی که حالا اصلا اسمشم یادم نیست دارن و ایشون درس Pharmacology خوندن که “هیچ” بنی‌ بشری قادر به خوندنش نیست و جزو نوادر دوران هستند!!! و حتما ایشون رو باید با تایتل “خانم دکتر!” خطاب میکردم. من که قصد بی ادبی نداشتم هاج و واج از اینهمه توهم اهمیت, یاد آمریکا افتادم که یکی‌ از اعضای کمیتهٔ دفاع از تزم ,که استاد تمام و رییس یکی‌ از معروفترین دانشگاههای مهندسی دنیا بود, رو من هیچوقت غیر از با اسم کوچک خطابش نمیکردم. نه فقط من, بلکه هیچکس دیگه ای هم غیر از این ایشون رو خطاب نمیکرد! و لابد اگر طرف ایران بود, باید بهش میگفتیم “جناب مستطاب, پرزیدنت پروفسور دکتر…مد ظله العالی…!” 😁

یه دسته دیگه اون دوستان “شبه روشنفکر” هستن. طرف یه چند تایی‌ کتاب خونده و یه چیزای سطحی میدونه، دیگه خدا رو بنده نیست. دیگه شده مرکز کون و مکان و ویکیپیدیای ناطق! شما مطلبی نیست که سوال کنی‌ و این دوستان بگن “نمیدونم”! مهم نیست چی‌ باشه؛ اقتصادی، اجتماعی, سیاسی، فرهنگی‌، هنری, ورزشی…طرف آنچنان راجع به ژان ژاک روسو، میشل فوکو، مارکس، انگلس, هگل، آدام اسمیت، نیچه, آلن پو ,سالوادور دالی, اومبرتو اکو, هایدگر, ماکس پلانک, شوپن, باخ, بتهوون… برات داد سخن میده که فکر میکنی‌ ایشون همین الان با پرواز مستقیم از هاروارد تشریف اوردن که به عنوان سخنران مدعو در دانشگاه لکچر بدن! بعدشم اگه مثلا راجع به یکی‌ از این مطالب یه سوال کمی تخصصی بپرسی‌, یه نگاه عاقل اندر سفیهی بهت میندازن و جوری جوابتو میدن که از صدتا فحش ناموسی بدتره …

خانمه رو میبینی‌ که انقدر بوتاکس به لباش تزریق کرده که لباش عین لب ماهی‌ شده و به زور باز و بسته می‌شه. دندوناشم داده یه لمینیت سفیدی کردن که از ۱ کیلومتری توی ظلمات شب میدرخشه! انقدرم به گونه ها و پیشونیش داده تزریق کردن که وقتی‌ میخنده فکر میکنی‌ داره گریه می‌کنه و بالعکس! سینه هاشم داده کاشتن گنده تر از سایز کلش! انقدرم به صورتش فاندیشن و پن کیک و… زده که یه سانت به ضخامت پوستش اضافه شده! اونوقت, بدون اینکه تو چیزی پرسیده باشی، میگه: من معتقدم زیبائی باید “خدادادی” باشه! من که اصلا با عملهای زیبائی موافق نیستم. حتی آرایش هم خیلی‌ کم می‌کنم، فقط “آرایش ملایم”!

توهم زیبائی و جذابیت؛ خانمه رو میبینی‌ که صورتش نامتقارنه، قدش کوتاست، حداقل ۲۵ کیلو اضافه وزن داره، چشماش کمی‌ تا به تاست، غبغب داره, بینیشو عمل کرده اما خیلی بد دراومده… اما پای صحبتش که میشینی‌ میبینی که ناراحته که Charlize Theron , Scarlett Johansson ,Megan Fox…حقشو تو هالیوود خوردن! و اگه ایشون دچار این “جبر جغرافیایی” نبودن و “یک جو” شانس داشتن, الان بالاترین دستمزدها رو داشتن تو هالیوود پارو میکردن…از اون طرف میبینی‌ خانومه از چاقی عین بوم غلتون میمونه! بعدش میگه: من که اضافه وزن ندارم! فقط این “یه پرده گوشته” که اونم آقایون خیلی دوست دارن (dash)

یکی‌ دیگش توهم هیکل ورزشکاریه! آقا از شعاع یک کیلومتری یه باشگاه بدنسازی که رد میشی‌ ملتو میبینی‌ که تی شرت جذب تن کردن، گشاد گشاد راه می‌رن و عضلات رو که بیشتر در اثر آمپول و قرص آنابولیک باد کرده رو انداختن بیرون! خدای نکرده بخوای از بغل یکی‌ از این عزیزان رد شی! آنچنان پیاده رو رو اشغال کردن که ۱ متر اینور یارو و یک متر اونورش جای رفتن نیست! این توهمSchwarzenegger, Ronnie Coleman، Jay Cutler, Arnold زدنمونم از اوناشه!

کار به سیاستمداران, دولتمردان و نظامیان ارشدمون که میرسه : “آمریکا از ما میترسه”، “ما تو دهن شرق و غرب میزنیم”، “قدرت نظامی ما باعث ترس همست”…! طرف یادش رفته که ۸ سال با عراق جنگید و از پس صدام هم بر نیومد و آخرش با ترس و لرز ۵۹۸ رو امضا کرد. حالا برای قدرتی که در کمتر از ۲ هفته عراق رو شخم زد, شاخ و شونه میکشه! طرف میگه “آمریکا از قدرت دریایی‌ ما در خلیج فارس در هراسه!” بعدش میبینی‌ که کل نیروی دریاییش یه تعداد قایق فسقلیه که روش حالا یه نیمچه توپی‌, کاتیوشایی, چیزی کار گذاشتن. اونطرف ناو هواپیمابر داره که طولش ۳۵۰ متر، عرضش۶۰ متره و ارتفاعش ۷۵ متره (یعنی‌ به اندازهٔ یه ساختمون ۲۵ طبقه!) فقط 60-70 تا هواپیمای جنگی روش هست!..شما اگه همهٔ کاتیوشاهای دنیا رو هم به این شلیک کنی‌, مثل اینه که با چند تا دونه ریگ زده باشی‌ به یه گوریل! اما از اون طرف اگه فقط باد یکی از این ناوهای هواپیمابر به قایقای ما بگیره همشون در دم واژگون میشن! اصلا لازم نیست طرف چیزی شلیک کنه! 😁

توی خیابون میبینی طرف انقدر سریع داره میره که میگی لابد باید قلب پیوندی به رئیس جمهور برسونه. توی ادارات همه میگن انقدر کار سرمون ریخته…با هر کی حرف میزنی دم از فعالیت های گسترده اقتصادی میزنه. خلاصه وقت طلاست و همه شدیدا گرفتارن. فکر میکنی اقتصاد این مملکت داره با سرعت نور رشد میکنه! اما نهایتا وقتی آمار در میاد میبینی که رشد اقتصادی منفیه, آمار بیکاری رسمی بالای 12 درصده, کار مفید روزانهٔ ایرانی ۲ ساعت هم نیست و مطالعه مفیدمون هم در حد چند دقیقه در روزه. مرد و زن هم تکیه کلامشون اینه که “استعداد ذاتیشون” توی این “خراب شده” کشف نشده و به هدر رفته!

صحبت رانندگی که میشه همه انگار مایکل شوماخرن و همین الان از مسابقات فرمول ۱ اومدن! ماشالا دست فرمونای همه بیسته. تک فرمون تریلیو پارک دوبل می‌کنن! با پراید لامبورگینیو میگیرن، بدون ترمز جاده چالوسو دنده عقب رانندگی‌ می‌کنن…! بعدش آمارو که میبینی‌، کاشف به عمل میاد که ایران یکی‌ از بالاترین تلفات رانندگی رو توی دنیا داره و ما هرسال به اندازه یه جنگ درست و حسابی‌ توی جاده ها کشته و مجروح میدیم!

به سایت شهوانی که سر میزنی همهٔ دوستان ماشالا گرزشون ۲۰، ۲۱، ۲۲… سانته اما از طرف دیگه وقتی تبلیغات تلویزیونهای ایرانی خارج کشور رو نگاه میکنی همشون در حال فروختن قرصهایی برای افزایش سایز آلت مردانه هستن! من نمیدونم اینا اصلا چرا این قرصارو برای مردان رستم صولت ما تبلیغ میکنن…

با هر آقای ایرانی که صحبت میکنی خودشو از نظر توانایی جنسی در حد Johnny Sins میدونه! اما از اون طرف آمار در میاد که ۷۰ درصد طلاق ها در ایران به علت عدم رضایت جنسی زوجین هست! و یکی از پر فروشترین آیتم ها در داروخانه ها قرص های اختلال نعوظ و محصولات مربوط به افزایش میل جنسی، دیر انزالی…هستن!

با خانوما که صحبت میکنی همشون خودشونو از نظر زیبایی و جذابیت در حد ستاره های هالیوود (یا شایدم بالاتر!) میدونن. به کرات ازشون میشنوی که "زنان ایرانی زیباترین زنان دنیا هستند!"نمیدونم این خواهرای عزیزمون دخترای سوئدی، اکراینی، روسی، ایتالیایی, لبنانی، کلمبیایی…رو قبل از اینکه این کلمات قصار رو بگن در نظر گرفتن؟ 😁 یکی نیست بپرسه که اگه واقعا اینجوریه چرا ما یکی از بالاترین سرانه های مصرف لوازم آرایشی در دنیا رو داریم؟چرا اکثر خانما برای اینکه یه سر برن سر کوچه سبزی بخرن یه یک ساعتی‌ جلوی آینه مشغولن؟ و چرا بالاترین میزان عمل های زیبائی توی این کشور انجام میشه…

توهم افسانه شاه پریان: خیلی‌ از خانومای ایرانی‌ (البته نه همه) به جد به افسانه شاه پریان معتقدن. یعنی‌ واقعا فکر می‌کنن که یه مردی که از نظر موقعیت اقتصادی، اجتماعی، خانوادگی، تحصیلی‌، فرهنگی… و حتی ظاهری! از اونا به مراتب بهتره میاد سراغشون و باهاشون ازدواج می‌کنه! عمیقا معتقدن که ازدواج وسیله ایست برای “جهش طبقاتی” و اصلا اینکه در ازدواج دو طرف باید شباهت‌هایی باهم داشته باشن و تقریبا در یک سطح و تراز باشن رو قبول ندارن! کمتر خانم ایرانی رو دیدم که دنبال ازدواج با یک مرد همطراز خودش (و بلا نسبت!) پایینتر از خودش باشه…

یه مدل دیگش اون ادعاهای ۸ ریشتریمونه: “هنر نزد ایرانیان است و بس!”, “اصفهان نصف جهان!”, “خوشا شیراز و وضع بی مثالش!”…این یکی‌ فکر نمیکنم اصلا نیازی به توضیح داشته باشه!

همتون حتما یادتونه، یه رئیس جمهوری داشتیم که میرفت سازمان ملل راجع به “مدیریت جهانی”، “هاله نور”، ابر قدرت بودن ایران…صحبت میکرد…بگذریم…یه دوست دیگه ایم داشتیم که البته مرحوم شدند ایشون. بدجور گیر داده بود به “سازندگی” (با فتح ز و دال). اوائل میگفت ما باید “ژاپن اسلامی” بشیم، بعد چند وقت میگفت “مالزی هم میتونه الگوی خوبی‌ باشه” این اواخر که دید اینم جواب نمیده میگفت ترکیه هم بد الگویی نیستا! این رفیق کلید سازمون هم به چشم خودش میبینه که اقتصاد مملکت در حال فروپاشیه بعدش میگه که نمرهٔ عملکرد دولت ۱۹.۵…

حتی شاه بیچاره هم همین گرفتاری رو داشته. اگه کتاب “پاسخ به تاریخ” رو بخونین اون فکر میکرده که ایران ظرف چند سال میشه جزو 6-7 کشور برتر دنیا! منظورم اینه که این خود بزرگ بینی و توهم انگار به صورت ژنتیک در ما هست و بزرگ و کوچک، زن و مرد, پیر و جوان و عامی و باسواد هم نمیشناسه!

این کشور ما یه گربهٔ ملوسیه که توی‌ این گوشهٔ دنیا در جنوب غربی آسیا نشسته. نه ابر قدرته نه بزرگترینه نه بهترینه نه ثروتمندترینه نه مردمش باهوشترینن…یه کشور معمولیه با یه تعداد آدم معمولی‌. از این گربهٔ ملوس نباید تصور ببر بودن داشت! ما برای اینکه کشورمونو بسازیم و زندگی‌ خوبی‌ داشته باشیم و مشکلاتمون رو حل کنیم اول باید با واقعیت موجودمون کنار بیایم و یه برداشت منطقی و متعادل از تواناییهای خودمون، مردممون، کشورمون، … پیدا کنیم اونوقته که میشه مشکلات دیگه رو حل کرد.

آهان, راستی یادم رفت اینو بگم! منم “بهترین” نویسندهٔ سایت وزین شهوانی هستم! 😁

ادامه دارد… 😁 😁 😁