سلمان یا به عبری شُلمان(به عربی سلیمان) یک کشیش سریانی زبان اهل سوریه بوده که در زمان انوشیروان به خاطر ازار و اذیت های حکومت بیزانس علیه مسیحیان نسطوری به ایران پناهنده شده بود .
بنا به گفته ابوریحان بیرونی او پیرو مذهبی از مسیحیت بود که اکثریت مسیحان انرا قبول نداشتند ، او حافظ و املاء کننده انجلیل «سبعین» منسوب به بلامس بود که به اعتقاد اکثریت مسیحیان ساختگی بوده .(اثار الباقیه ص ۲۳)
به احتمالا بسیار زیاد او پیرو مسیحیت اریوسی بوده است که به دلیل داشتن اعتقاداتی شبیه به انچه بعدها بنیاد دیانت اسلام را تشکیل داد توسط حکومت بیزانس مورد ازار و اذیت قرار میگرفتند ، انها قائل به خدا بودن و پسر خدا بودن مسیح نبودند و معتقد بودند که او‌ تنها یک پیامبر معمولی بوده است ، همچنین انها عقیده داشتند که در اینده پیامبری ظهور خواهد کرد که دین حنیف (مسیحیت اریوسی) را در جهان گسترش خواهد داد .
دیگر اشتراکات حنفا با مسلمانان مخالفت با تثلیث و اعتقاد به توحید بود که میتوان انرا بنیاد دیانت اسلام دانست.
بنده قصد دارم در این مطلب ایرانی نژاد و‌مانوی بودن سلمان را به چالش بکشم و در عوض او را سوری و مسیحی معرفی کنم چرا که معتقدم مورخین بنا به دلایلی قصد پنهان کردن این حقیقت را داشتند .
اینکه سلمان به «فارس» منسوب شده به معنی اهل فارس بودن او نیست و در روایات اسلامی هم گفته نشده که او اهل فارس بوده است ، او در منابع شیعه و سنی اهل جی یا اصفهان و رامهرمز و اهواز معرفی شده !
در دوران ساسانیان هر کس که در محدوده جغرافیایی ایران ساسانی زندگی میکرد ایرانی بود و هر کس خارج از قلمرو انها بود انیرانی یا غیر ایرانی ! به عنوان مثال اعراب حیره تا چند صده به اعراب ایرانی مشهور بودند .
بنابرین سلمان فارسی به معنی سلمان ایرانی نژاد نیست بلکه میتواند این را برساند که اعراب به این دلیل که او از ایران امده بود او را فارسی (اهل ایران) میدانستند .
زبان مادری سلمان سریانی بوده اما به دلیل زندگی در اهواز شاید فارسی هم میدانست ،به نظر اعراب او عجمی بوده است !
او‌مدتی پس از مهاجرت به ایران برای تبلیغ دین حنیف (مذهب اریوسی مسیحیت) راهی مکه میشود .
مبلغین مسیحیت در مکه بسیار بوده اند که اعراب به انها انصار میگفتند ، مشهور است که هنگام کندن خندق در جنگ احزاب انصار ادعا کردند که سلمان از ماست و مهاجرین (مکه به مدینه) هم گفته بودند که سلمان از انهاست و پیامبر هم گفته بود که سلمان از اهل بیت ماست .
منشأ ادعای انصار اینست که سلمان با یک شخصیت برجسته انصاری در مدینه پیمان برادری بسته بود که ابودرداء خزرجی نام داشت که همین شخص با مشاور اول پیامبر اسلام یعنی ابوبکر هم پیمان برادری بسته بود که نشان میدهد او در مدینه جایگاه اجتماعی والایی داشته است
ادعای مهاجرین هم نشان میدهد که سلمان سابقه زندگی زیادی در مکه داشته و همراه انها از مکه به مدینه امده است .
همه چیز روشن است اما برای اینکه ثابت کنیم سلمان پیش از هجرت و هنگام بعثت با پیامبر ارتباط داشته دلایل دیگری هم هست !
ایه ۱۰۲ سوره النحل که میگوید :
نیک میدانیم که میگویند کسی این را به تو می اموزد اما زبان او عجمی است ولی این عربی فصیح است
در تفاسیر این ایه امده که منظور از ان شخص عجمی جبرو مسیحی بوده اما جبرو در منابع تاریخی شخصی نامعلوم و بی هویت است که با وجود اشاره قران به او حتی زمان مرگ او هم مشخص نیست .
به نظر میرسه سلمان هنگام ورود به مکه با حفظ نام سریانی سلمان خود را با نام عربی جبرو معرفی کرده باشد ؟
طبری روایتی از ضحاک مفسر نامدار قران می اورد که ادعا میکند انکس که به اموزش پیامبر متهم شده بود همان سلمان فارسیست (تفسیر طبری ج ۷ ص ۶۴۹) که گواه این حقیقت است که جبرو همان سلمان بوده است.
تا اینجا توضیح داده شد که سلمان یک کشیش سریانی اریوسی (معروف به حنیف) بوده که به دلیل مخالفت با تثلیث و اعتقادات ضد مسیحیت غرب وادار شده از امپراطوری بیزانس به ایران مهاجرت کند سپس به مکه میرود و با انصار و مسیحیان مکه میپیوندد ، در مکه با محمد اشنا میشود و به گمان اعراب او را اموزش میدهد پس از اسلام اوردن همراه مهاجرین از مکه به مدینه میرود !
اما مورخین در داستان های مستقلی که برای او ساخته اند سعی دارند او را ایرانی نژاد و مانوی یا زرتشتی معرفی کنند که پس از هجرت در بردگی یک یهودی توسط پیامبر خریداری شده و به اسلام گرویده که این داستانهای مستقل با موشکافی وقایع تاریخی ارزش علمی خود را از دست میدهند .
اهمییت سریانی بودن و اعتقاد او به مسیحیت اریوسی (حنیف) بیشتر در این است که قران سرشار از واژگان سریانی و ارامیست
کریستف لوکزمبرگ با توجه به واژگان سریانی بی شمار در قران معتقد است که قران کنونی از روی یک نسخه از انجیل از زبان سریانی به عربی بازنویسی شده که به احتمال بسیار زیاد همان انجیل سبعین منسوب به بلامس است که به نقل از بیرونی سلمان حافظ و املاء کننده ان بود .
اتهامی که کافران در ایه ۱۰۲ النحل به محمد وارد کرده بودند تاثیر یک کشیش به نام جبرو (سلمان) در نوشتن قران بود و تنها استدلال قران هم این بود که من عربی اشکار سخن میگویم ولی سلمان سریانیست و عربی نمیداند !
اشکال اینجاست که قران عربی فصیح نیست و ‌واژگان سریانی زیادی در ان بکار رفته علت ان این است که مترجمین ناوارد هنگام ترجمه انجیل سبعین به عربی واژگان عربی مناسبی را برای بسیاری لغات سریانی نیافته بودن
در سده دوم و سوم هجری اگر چه جمعیت مسلمانان نسبتا افزایش یافته بود اما به دلیل تشابهات اسلام و مذهب اریوسی و‌همچنین اشکار بودن نقش کشیش اریوسی (سلمان) در مشاورت پیامبر اسلام هنوز این دین در معرض بدگمانی و اتهام هایی نظیر انچه کفار در ایه ۱۰۲ النحل میگفتند بود .
حامد عبدالصمد در زوال جهان اسلام معتقد است که تا دو سده نخستین اسلام ، مسلمانان به حنفاء مشهور بوده اند .
یعنی اشکار بود که سلمان برای کتاب مقدس خود یک پیامبر ساخته است .
پس لازم بود برای پاک کردن رد پای سلمان و انجیلش از اسلام و قران برای او هویت دیگری بسازند ،داستان ها و روایات متعددی که که ابن هشام و طبری و … برای سلمان بهم بافته اند که او اهل رامهرمز و اهواز و اصفهان بوده و پسر یک روحانی زرتشتی یا مانوی بوده و در سال چهارم هجرت ایمان اورده تنها در جهت از بین بردن تاثیری بوده که از او میتوانسته برای شکل گیری اسلام داشته باشد.