زمانی که از فیلم‌های انیمیشن صحبت می‌شود مردم فوراً به سراغ پیکسار می‌روند. گرچه پیکسار فیلم‌های موفقی تولید کرده و شایسته این توجه است، اما هنوز هم فیلم‌هایش بهترین نیستند. بلکه آثار “هایائو میازاکی” (Hayao Miyazaki) را باید بهترین دانست.

این انیماتور و داستان‌گوی افسانه‌ای ژاپن که به‌تازگی تولد ۸۰ سالگی‌اش را جشن گرفته‌است، به عنوان یک کارگردان تلویزیونی در سال ۱۹۷۱ کارش را آغاز کرد. سپس در سه دهه بعدی به یکی از بهترین انیماتورهای تاریخ بدل شد. حتی ضعیف‌ترین فیلم‌هایش هم از فیلم‌های خوب استودیوهای دیگر بهتر است. زمانی که اسم میازاکی را می‌شنویم فقط به یاد آثار مهم او می‌افتیم، درحالی که این فیلمساز کارنامه پرباری دارد، و در آثار او حتی فیلم‌های کوتاه هم دیده می‌شوند. اینجا میخوام بهترین فیلم‌های انیمیشن این فیلمساز رو به شما معرفی کنم.

۱۵. روزی که ستاره‌ای خریدم – THE DAY I Bought A STAR – ۲۰۰۶

در سال ۲۰۰۶ میازاکی فیلمی کوتاه به نام “روزی که ستاره‌ای خریدم” نوشت و کارگردانی کرد که در موزه جیبلی در میتاکای توکیو برگزیده شد. در این فیلم کوتاه ۱۶ دقیقه‌ای میازاکی داستان پسر جوانی به نام نونو را روایت می‌کند که با فروش سبزیجات روزگار می‌گذراند. پس از اینکه یک روز سبزیجاتش را با یک دانه کوچک عوض کرد، دانه را می‌کارد و از این دانه سیاره‌ای می‌روید که اتمسفر و حیات خاص خود را دارد.

۱۴. کونان پسر آینده: رستاخیز ربات غول پیکر – CONAN THE FUTURE BOY: THE BIG GIANT ROBOT’S RESURRECTION – ۱۹۸۴

سه قسمت از یک سریال تلویزیونی به نام “کونان پسر آینده” ساخته میازاکی. همچنین این فیلم قسمت‌های پایانی سریال را استفاده نکرد تا شخصیت‌های اصلی با شخصیت‌های ابتدایی اشتباه گرفته نشوند. داستان درباره وقایع پس از جنگ است که به زلزله منجر شد و اغلب قسمت‌های جهان در آب غرق شد. قهرمان داستان پسرکی به نام کونان و دخترکی به نام لانا است که پس از دیدارشان نبردی علیه اینداستریای شرور را آغاز می‌کنند.

۱۳. می و کیتنباس – MEI AND THE KITTENBUS – ۲۰۰۲

همه علاقه مندان به “همسایه‌ام توتورو” (My Neighbor Totoro) در سال ۲۰۰۲ شگفت زده شدند. این سیکوئل کوتاه ۱۳ دقیقه‌ای از میازاکی همان چیزی بود که طرفداران منتظرش بودند. “چیکا ساکاموتو” (Chika Sakamoto) بار دیگر در نقش می صداپیشگی کرد و میازاکی هم نویسندگی و کارگردانی آن را برعهده داشت. فیلم به ماجراجویی‌های یک شبه می با فرزندش کاتبوس کیتنباس می‌پردازد. این فیلم هم در موزه جیبلی به نمایش درآمد.

۱۲. بورو کرم ابریشم – BORO THE CATERPILLAR – ۲۰۱۸

درحالی که “باد برمی خیزد” (The Wind Rises) آخرین فیلمی بود که میازاکی پیش از بازنشستگی ساخت، اما وسوسه ساخت فیلم‌های انیمیشن هرگز او را رها نکرد. در سال ۲۰۱۸ و در سن ۷۷ سالگی فیلم کوتاه “بورو کرم ابریشم” را ساخت که در موزه جیبلی پخش شد و درباره کرم ابریشمی است که تازه به دنیای جدید قدم می‌گذارد. یک فیلم تجربی بدون دیالوگ که “تاموری” (Tamori) کمدین جلوه‌های صوتی آن را تولید کرد.

۱۱. قلعه کاگلیوسترو – The Castle Of Cagliostro – ۱۹۷۹

“هایائو میازاکی” در سال ۱۹۷۱ با سریال تلویزیونی “لوپین سوم” (Lupin the Third) که کارگردانی ۱۵ قسمت آن را برعهده داشت، کارگردانی را آغاز کرد. چند سال بعد به این چندگانه بازگشت و فیلم مهم ” قلعه کاگلیوسترو” را ساخت.
گرچه این یکی از معدود فیلم‌های میازاکی جدای از استودیو جیبلی بود، با یک سرقت آغاز شد و سپس داستان به کنت کاگلیوستروی شرور ختم می‌شود. این فیلم از آثار دیگر او کارتونی‌تر بوده، اما صحنه‌های اکشن زیبا و کارگردانی موفقی دارد. فیلمی که پس از ۴۰ سال هنوز سرگرم کننده است.

۱۰. نائوشیکا از دره باد – NAUSICAA OF THE VALLEY OF THE WIND – ۱۹۸۴

این فیلم اثری بود که میازاکی پس از ساخت فیلم “لوپین سوم: قلعه کاگلیوسترو” (Lupin III: The Castle of Cagliostro) روی آن کار کرد. این اولین فیلم ضدجنگ او بود. داستان هزارسال پس از یک جنگ جهانی که جمعیت زمین را پاک کرد آغاز شده است. در دنیایی پر از هوای سمی و دریاهای مسموم، قهرمان زنی به نام نائوشیکا مردم را رهبری می‌کند تا دوباره با زمین پیوند بخورند.

۹. لاپوتا: قلعه‌ای در آسمان – Castle In The Sky – ۱۹۸۶

اولین فیلم میازاکی به تولید استودیو جیبلی که در سال ۱۹۸۶ اکران شد. اولین فیلم موفق و یکی از مهیج‌ترین و ماجراجویی‌ترین آثار اوست. فیلم درباره دو کودک است: دختری با نیروی شناور شدن در هوا و پسری که می‌خواهد شهر شناور لاپوتا را پیدا کند.
آن دو ماجراجویی‌ای را آغاز می‌کنند که نیروهای شیطانی و مخوف زمین سد راهشان هستند. شاید این هنری‌ترین یا زیباترین فیلم او نباشد، اما میازاکی یکی از سرگرم کننده ترین داستان‌های حرفه طولانی و موفقش را ارائه می‌دهد.

۸. سرویس تحویل کی‌کی – Kiki’s Delivery Service – ۱۹۸۹

فیلمی در سال ۱۹۸۹ که اولین فیلم میازاکی پس از محبوبیت جهانی “همسایه‌ام توتور” بود. او با این فیلم ثابت کرد موفقیتش اتفاقی نبوده و می‌تواند داستان‌هایی با سبک‌های روایی مختلف بسازد. در این فیلم داستان میازاکی درباره کیکی ۱۳ ساله است که یک سال تنها زندگی کرده و تمرین می‌کند. بعد از اینکه به دلیل افسردگی قدرت‌هایش را از دست داده، بر حس ناامنی خود غلبه کرده و جایگاه خود در جهان را پیدا می‌کند.

۷. پورکو روسو – Porco Rosso – ۱۹۹۲

اغلب فیلم‌های میازاکی یک چیز مشترک دارند: ماجراجویی‌های جالب در هوا. این فیلم اکران شده در سال ۱۹۹۲ هم همان جهان را نشان می‌دهد. قهرمان داستان پورکو خوکی است که هوانوردی می‌کند. شاید این فیلم عجیب‌ترین اثر میازاکی باشد، اما با فیلم‌های دیگر این استودیو که شخصیت‌های حیوانی آن حرف می‌زنند تفاوتی ندارد.
در صحنه‌های نوآر فیلم پورسو یک ضدقهرمان است؛ همچنین قهرمانی که فقط به فکر خودش است، اما بعدها متوجه می‌شود که باید جان دیگران را نجات دهد. او مانند هان سولوی خوک است. او قبلاً انسانی بوده که پس از دچار شدن به نفرین در بدن یک خوک هوانورد زندگی می‌کند. این موضوع عمق فیلم میازاکی را بیشتر می‌کند.

۶. همسایه‌ام توتورو – My Neighbor Totoro – ۱۹۸۸

این فیلم میازاکی اولین فیلمی بود که او را موردتوجه قرار داد. گرچه تا سال ۱۹۸۸ فیلم‌های مختلفی ساخته بود، اما این فیلم بود که او را در آمریکا هم مشهور کرد. این فیلم آنقدر خیره کننده بود که شخصیت توتور (موجود ترکیبی خرکوش و گربه) به نماد استودیو جیبلی بدل شد.
داستان در ژاپن پس از جنگ جهانی دوم رخ داده و داستان خانواده کوچک روستایی را نشان می‌دهد که دو دختر آن به دنیای جادویی پیرامونشان پی برده و دوستانی نظیر توتورو پیدا می‌کنند. یک فیلم موفق که الهام بخش فیلم‌های مختلفی بود، از جمله فیلم‌های استودیو پیکسار.

۵. شاهزاده مونونوکه – Princess Mononoke – ۱۹۹۷

اگر بخواهیم فیلم‌های برتر میازاکی را نام ببریم بدون شک “شاهزاده مونونوکه” در جایگاه بالایی قرار می‌گیرد. این فیلم که امتیاز ۹۲% منتقدین و ۹۴% طرفداران را دریافت کرده، در سال ۱۹۹۷ اکران شد.
فیلمی موفق که پس از اکران موفق در ژاپن در آمریکا توسط میراماکس اکران شد. داستان درباره مبارزی به نام آشیتاکاست که به سرزمین ارواح، خدایان و مبارزان رفته و عاشق یک پرنسس می‌شود. یک فیلم بزرگسالانه که گرچه برای کودکان ساخته شده اما حاوی مضامین فلسفی، داستان دراماتیک و کمرنگ کردن مرزهای خیر و شر است. می‌توان آن را یک فیلم واقعی از میازاکی دانست.

۴. پونیو – Ponyo – ۲۰۰۸

“پونیو” در زمان اکران پرسروصدا بود. برخلاف سایر فیلم‌های میازاکی که به عنوان یک فیلم غیرانگلیسی زبان محبوب شدند، این فیلم دوبله شد تا نابینایان هم از آن لذت ببرند. درنتیجه افرادی مانند “نوآ سایرس” (Noah Cyrus)، “کیت بلانشت” (Cate Blanchett) و “مت دیمون” (Matt Damon) در آن صداپیشگی داشتند.
یکی از آخرین فیلم‌های میازاکی به عنوان کارگردان با داستانی درباره دختری به نام پونیو که ماهی است و دوست دارد روزی انسان شود. نوعی داستان پری دریایی برعکس که شاید یکی از بهترین فیلم‌های میازاکی نباشد، اما فیلمی جذاب است که بعد از تماشا به عمق آن پی می‌برید.

۳. قلعه متحرک هاول – Howl’s Moving Castle – ۲۰۰۴
****

فیلمی که نامزدی اسکار را برای “هایائو میازاکی” به ارمغان آورد و یکی از شایسته‌ترین آثار او بود. فیلمی اقتباسی از کتاب “دیانا وین جونز” (Diana Wynne Jones) درباره دختری به نام سوفی که پس از یک طلسم پیر شده و عاشق یک جادوگر خوش چهره می‌شود.
وجه تمایز فیلم انیمیشن جذاب آن است. این فیلم جذاب‌ترین اثر حرفه میازاکی است که بسیار عمیق بوده و داستان اصلی پس زمینه جنگ را نشان می‌دهد. این فیلم چندلایه است و ثابت کرد در دنیای فیلم‌های او نباید انتظار سادگی را داشته باشیم.

۲. باد برمی‌خیزد – The Wind Rises – ۲۰۱۳

آخرین فیلم میازاکی پیش از بازنشستگی (که البته پس از آن بازهم بازگشت) که در سال ۲۰۱۳ و براساس داستان واقعی “جیرو هوریکوشی” ساخته شد. این مرد میتسوبیشی زیرو را ساخت که در جنگ جهانی دوم ساخته شد. گرچه این موضوع بحث برانگیز بود اما جنبه‌های دیدنی دارد.
فیلم نشان می‌دهد که تخیل انسان محدودیت ندارد و انسانی که به دنبال آرزوی خود است می‌تواند به هر چیزی دست یابد. میازاکی طی سال‌ها همیشه به پرواز اشاره داشت، از قصرهای پرنده تا جادوگرانی که در هوا در حال پرواز بودند. سپس با داستان مردی که در آرزوی پرواز بود به حرفه‌اش پایان داد و با این کار خاص‌ترین فیلم با مضمون پرواز را ساخت.

۱. شهر اشباح – Spirited Away – ۲۰۰۱

بدون شک مهم‌ترین فیلم میازاکی از نظر مخاطبین “َشهر اشباح” است که در سال ۲۰۰۱ اکران شد و با اینکه داستان تکراری پریان را بازگو می‌کند اما روایتی منحصر به فرد دارد. “شهر اشباح” درباره دختری به نام چیهیرو است که والدینش به خوک تبدیل شده‌اند. آن‌ها به دنیایی می‌روند که با دنیای چیهیرو کاملاً فرق دارد. زمانی که باید در نبردی با شیاطین مبارزه کند، به هراس‌های پیرامونش پی برده و برای بقا تلاش می‌کند. این فیلم اسکار بهترین فیلم را دریافت کرد و در صدر بهترین فیلم‌های میازاکی قرار گرفت.