مارکی دو ساد
مارکی آلفونز فرانسوا دو ساد ، نویسنده و فیلسوف فرانسوی است که به تاریخ 2 ژوئن 1740 در پاریس فرانسه دیده به جهان گشود.

مارکی دو ساد یکی از بزرگترین فیلسوفان فرانسه و همچنین ادیبان تاریخ ادبیات جهان است.

ساد در خانواده ملاک و از پدری سیاستمدار در پاریس زاده شد، کودکی را در املاک خانوادگی گذراند و زیر نظر عمویش آبه دو ساد، مورخ معروف، تربیت یافت.

در ۱۷۵۰ به پاریس بازگشت و در کالج مذهبی فرقه يسوعیان تحصیلاتی جدی انجام داد. در ۱۷۵۵ به ارتش وارد شد و

پس از يک سال با درجه ستوان دومی در هنگ پیاده نظام شاه به خدمت پرداخت، سپس با درجه سرهنگی به سواره نظام پیوست و در جنگهای هفت ساله شرکت کرد.

در ۱۷۶۳ ازدواج کرد و صاحب سه فرزند شد.

مارکی دو ساد پس از ازدواج به فسق و فجور پرداخت. اولین بار به سبب افراط در هرزگی و شقاوت در برج ون سن زندانی گشت و

در ۱۷۶۸ به علت اغوا و کشاندن زنی به خانه کوچکی که برای عیاشی و برقرار کردن روابط جنسی آمیخته با خشونت و جبر، به پرداخت غرامت سنگین محکوم گشت.

از آن پس ساد پیوسته به سبب فریب زنان، خاصه دختران کوچک و افراط در آزار و شکنجه آنان به زندان افتاد،

يک بار از طرف مجلس شورا به اتهام مسموم کردن يک زن به اعدام محکوم گشت، اما به ایتالیا گریخت و از مرگ نجات یافت.

در ۱۷۷۲ باز زندانی شد و از زندان به قصر خود در پرووانس گریخت و رسوایی های دیگر به بار آورد و یک سال را در زندان باستیل گذراند.

در ۱۷۹۰، چند روز قبل از انقلاب چهاردهم ژوئیه که برای تحريک مردم از پنجره زندان فریاد می کرد و می گفت که قصد خفه کردن زندانیان را دارند،

از زندان بیرون آورده و نزد گروهی از روحانیان فرستاده شد. ساد چندی در سیاست فعالیت داشت، در ۱۷۹۳ از نو توقیف گشت و باز از اعدام نجات یافت.

در ۱۷۹۷ پس از انتشار رمان های ژوستین و ژوليت که در زندان نوشته بود، به اتهام نشر رمان های ننگین و منافی عفت بار دیگر به زندان افتاد و

پس از آن از طرف مقامات رسمی با عنوان دیوانه در تیمارستان زندانی شد و تا آخر عمر در آنجا ماند. ساد روی هم رفته سی سال از عمر خود را در زندان گذراند،

اما در همین زندان ها شاهکارهائی خلق کرد که از میان توده عظیم نوشته هایش بسیار شاخص می باشند. از جمله این رمان ها ،

نوشته هایی است نظیر مکالمه ی میان کشیش و مردی محتضر که سالها پس از مرگش در ۱۹۲۶ منتشر شد و از فصاحت و خوش آهنگی و سبکی اصیل برخوردار بود.

صد و بیست روز در سدوم یا مکتب هرزگی میان سالهای 1931و ۱۹۳۵ در سه جلد انتشار یافت. این اثر عظیم با هیچ يک از آثار ادبی مشابهت ندارد و

ننگین ترین رمانی است در میان رمانهای فرانسوی که به ” انجیل شرم ” معروف است. در هیچ کتابی دسیسه ها و حوادث خواننده را به چنین تشویش هولناکی دچار نساخته است.

کتاب مجموعه نمایشی است غول آسا از همه آنچه بشر بتواند از شنیع ترین و وقیح ترین مسائل مربوط به امور جنسی تصور کند.

ساد میان سالهای ۱۷۹۱ و ۱۷۹۳ کتاب جزوه های فلسفی را در هشت جزوه نوشت که بعدها به نام فلسفه در اتاق نشیمن در ۱۷۹۵ در دو جلد انتشار یافت.

این کتاب که در اصل برای آموزش جنسی به دختر جوانی نوشته شده است، صورت مکالمه ای دارد. مادام دو سنت آنژ ، زن جوانی که بر همه سنتها و موازین اخلاقی و جنسی پا می گذارد، دختر بی گناه و ساده ای را تحت حمایت می گیرد و او را به فحشا و انحراف می کشاند. ساد از زبان او می نویسد:

«من در عین حال دو لذت دارم. لذت شخصی آمیخته با شقاوت و لذت القای این شوق به این دختر بی گناه که به دام انداختم.»

مکالمه ها در این کتاب گاه به صورت مقاله ای تحقیقی در باره امور شهری در می آید. ساد در دیباچه کتاب می نویسد:

«ای شهوت رانان در هر سن و از هر جنسی هستید! من کتابم را به شما هدیه می کنم تا از اصول آن استفاده بريد و در ارضای عواطف خود بکوشید. عواطفی که مصلحان ابله شما را از آن می ترسانند…»

در این اثر خاص ترین تحریکات و تشویق ها به شهوت رانی دیده می شود چیزی که هرگز در عالم ادب وجود نداشته است. آلین و والکور دیگر کتابی است که در چهار جلد به انتشار رسید ، اما مهم ترین رمان ساد ، رمان های ژوستین و ژوليت است که به چند صورت به چاپ رسیده است.

اولین صورت که گستاخی کمتری داشت و در زندان باستیل نوشته شده، به صورت داستانی کوتاه بود و در تجدید نظری که در ۱۷۹۱ از آن بعمل آمد،

به نام کتاب ژوستين يا بدبختی های عفت ، حدود یک سال پس از آزادی ساد از زندان در دو جلد منتشر شد، سپس در ۱۷۹۷ با عنوان ژوستین جدید با افزایش بخشی به نام سرگذشت ژولیت، خواهرش در ده جلد انتشار یافت.

این رمان مفصل و پرماجرا و غنی از شخصیت های گوناگون ، پیروزی بسیار بدست آورد و قدرت نویسندگی ساد را به اثبات رساند.

ژوستین و ژولیت دختران بانکداری اند که در مؤسسه ای مذهبی پرورش یافته اند و در شانزده سالگی خود را یتیم و محروم از هر نوع تکیه گاه می بینند.

ژولیت دختری بازیگوش و سخت دل و بی پرواست و ژوستین خواهر کوچکتر حساس و غمگین و پارسا می باشد. این تضاد ساختار کلی داستان را شکل می دهد.

این دو خواهر از هم جدا می شوند و هر يک به دنبال سرنوشت خود می رود. ژوستین در سراسر زندگی به سبب دفاع از ناموس و تقوا مصیبت ها تحمل می کند و

بارها به زندان می افتد و ژولیت به سبب انتخاب آزادی و پشت پا زدن به همه موازین اخلاقی و عفاف، پیوسته در ناز و نعمت به سر می برد و

سرانجام در دو وضع کاملا متضاد یکدیگر را می یابند. ساد همچنانکه به داستان ژوستین عنوان بدبختی های عفت داده،

بر داستان خواهرش نام ، ژولیت با رونق فساد نهاده است. از آثار دیگر ساد جنایت های عشق (۱۸۰۰) در چهار جلد انتشار یافت.

مکاتبات ساد در ۱۹۲۹ به چاپ رسید. از ساد در حدود دوازده رمان بلند، شصت قصه، بیست نمایشنامه و تعداد فراوانی نوشته های گوناگون باقی مانده است.

يک چهارم از نوشته ها و مقاله های وی نیز در زمان خود او به وسیله مقامات انتظامی و دستگاه حکومت از میان برده شد.

ساد به اصول فلسفه مادی و ضد خدائی معتقد بود و توانست به وسیله قدرت تحلیلی روانی راه تازه ای در ایجاد رمان تحلیلی بگشاید.

صحنه های شقاوت آمیز که الهام بخش او در تصویرهای ذهنی بوده، به صورت هیولای فلسفی نمایان میشود. هیولایی که از انحراف جنسی ناشی می گردد.

وی در برابر خوشبینی ساده دلانه آخر قرن هیجدهم ، توانست حقایقی را که در درون بشر پنهان مانده بود، برملا کند. مدتها ساد را تنها نویسنده «وقاحت نگار» می دانستند و

کلمه ی سادیسم را از او که نمودار لذت های جنسی آمیخته با شقاوت و شکنجه جسم است ، از نام او اقتباس کردند. اما امروزه بسیاری از آثار ساد چه از نظر فصاحت و

تازگی سبک، چه به سبب شهامت و عمق اندیشه و تحلیل روانی از آثار برجسته ادبیات فرانسوی بشمار می آید. ساد در بسیاری از نویسندگان و متفکران قرن حاضر نفوذی جادوئی برجای گذاشته است. وی به تاریخ 2 دسامبر 1814 در فرانسه دیده از جهان فرو بست.

آثار مارکی دو ساد
رمان ژوستین
رمان ژوليت
فلسفه در اتاق خواب
نمایشنامه مکالمه کشیش و مرد محتضر
۱۲۰ روز در سدوم
مروری بر آثار مارکی دو ساد
دو ساد ، نویسنده ای بسیار جنجالی و هنجار شکن بود. البته این بحث و این واژه ها تنها برای زمان زندگی نویسنده و طول عمر ادبی او در آن زمان محدود معنا داشت و دیگر امروزه این کلمات برای ادبیاتی که او به کار می برد ، معنایی ندارد. چرا که امروز دیگر آن دسته از متن های ادبی که به مسائل جنسی می پردازند ، ساختاری شرمگنانه و ننگین ندارند و در زمره ی ادبیات اروتیک جای می گیرند. امروزه مسائل جنسی به عنوان بخشی از نیازهای بشر که بسیار هم همه گیر است ، به ادبیات راه پیدا کرده است و در دل ادبیات جای دارد. البته ممکن است یک سری از منتقدین ، با این امر مخالف باشند ، کما اینکه مخالف نیز هستند ، اما به این امر توجه داشته باشید که ادبیات برای همه مردم است و وظیفه ی ادبیات نیز تامین مردم و جامعه به لحاظ آسایش روحی و زیبایی شناسی است. ادبیات اروتیک نیز برای بخش عظیمی از جامعه ، بسیار مورد قبول است و نمی توان آن را جدای از ادبیات دانست. اگر به تاریخ ادبیات هم رجوع کنید ، عده ای متون مذهبی و داستان های مذهبی را نیز جزیی از ادبیات نمی دانسته اند ، اما امروزه به جرئت یکی از گسترده ترین شاخه های ادبیات ، ادبیات دینی و معنوی می باشد. با این اوصاف ، بخش هایی از نوشته های دو ساد را با هم مطالعه می کنیم و با شیوه ی نگارش او بیشتر آشنا می شویم :

چرا از سرنوشت شکایت میکنی وقتی که میتوانی آن را به سادگی تغییر دهی.
به اندازه خوبی در دنیا بدی وجود دارد. برای متعادل ماندن دنیا به اندازه افراد شرور به افراد خوب نیاز هست.
فکر میکنم، اگر خدایی وجود داشت، زشتی ‌های روی زمین کمتر بود. به نظر من اگر اینجا زشتی وجود دارد، یا با اراده خداوند است یا خداوند قدرت جلوگیری از آن را ندارد؛ بنابراین من از خدایی که یا معاند هست یا ضعیف نمی توانم بترسم. من او را بدون ترس به مبارزه می طلبم و هیچ ارزشی برای خشم شدید او قائل نیستم.
منبع:آبان 28, 1400 ارسال شده توسط استاد تیموری