زیاده‌طلبی!

1400/11/14

دیدم چو مه و مهر، میان کویش
گرمابه‌زده، آب‌چکان از مویش
گفتم که یکی بوسه زنم بر رویش
زین‌سو زن من رسید و زآن‌سو شویَش!

منسوب به مهستی‌گنجوی

رباعی بالا، یکی از نمونه‌های نادری‌ست که جنس معشوق در آن به روشنی مشخّص شده‌ست! و همین وضوح، دلالتی است که گویندۀ رباعی نمی‌تواند زن باشد. رباعی، در سفینۀ اشعار کتابخانۀ مجلس که در قرن هشتم فراهم آمده، به مهستی‌گنجوی منسوب شده‌ست (ص ۵۲۸) و در حیرتم که گردآورنده با خودش در مورد این انتساب چه فکری کرده! با همۀ روشنی جنس گویندۀ رباعی و جنس مخاطبش، در بسیاری از مجموعه‌های رباعیّات مهستی‌گنجوی، این رباعی هست؛ از جمله دیوان مهستی، تصحیح طاهری شهاب (ص ۵۴)،مهستی زیبا، به اهتمام فریتز مایر (ص ۲۷۰)؛مهستی‌گنجوی، گردآوردۀ معین‌الدّین محرابی (ص ۱۰۵) -که نسخۀ ایرانی کتاب فریتز مایر است- و رباعیّات مهستی دبیر، تدوین مهدی دهقان (ص ۱۲۵). در بعضی مجموعه‌های کهن، رباعی بدون نام شاعر آمده (سفینۀ کهن رباعیّات، ۳۲۱؛ بیاض اسعد افندی، برگ ۴۲۴) که حاکی از قدمت و قبول رباعی‌ست.

در این رباعی، تصویر‌سازی شاعر، بسیار ملموس و سینمایی‌ست؛ یعنی در چهار فریم، شاعر توانسته صحنه‌هایی بدیع خلق کند و فیلم‌نامه‌ای موجز امّا پُر حادثه، برای یک فیلم مینی‌مال بنویسد. اوّلین صحنۀ این فیلم، مواجهۀ ناگهانی و بدون برنامه‌ریزی عاشق با معشوق در میان کوچه‌ست. این تصویر، از نمای دور گرفته شده. تصویر دوّم، در نمای نزدیک (کلوزآپ)، حالت معشوق را روایت می‌کند که از حمام برگشته و احتمالاً چهره‌ای گلگون و عرق‌کرده دارد و آب از موهایش می‌چکد. قاعدتاً چنین صحنه‌ای، به دلیل پوشش نامناسب هنرپیشۀ زن، و بیرون بودن موهایش از روسری، و از آن بدتر، خیس بودن آن، قابل پخش از سیما و سینمای جمهوری اسلامی نخواهد بود. در مصراع سوّم، شاعر از عزم بی‌خلل خود برای بوسیدن معشوق در ملأعام سخن می‌گوید و شاید اقدامکی هم برای تحقّق این نیّت کرده باشد. در صحنۀ چهارم، در حینی که شاعر می‌خواهد نقشۀ شوم خود را عملی کند، ازآن سوی کوچه، زنِ خودش سر می‌رسد و از آن طرف کوچه، شوهر طرف! خدا چنین روزی را نصیب هیچ مؤمنی نکند. پایان این فیلمِ کوتاه، باز است و خدا می‌داند و تخیّل خوانندگان که پس از این صحنه، چه سرنوشتی برای عاشق و معشوق رقم خورده‌ست!

رباعی بالا را که می‌خواندم، یادم از دو رباعی خیلی خاصّ عثمان مختاری (درگذشتۀ حدود ۵۱۳ ق) آمد که در مورد زن خودش و شوهر معشوقش گفته‌ست (دیوان، ۶۱۴، ۶۳۴):
ای در خوبی بزرگ و در معنی خُرد
تو چون میِ روشنی و شوی تو چو دُرد
مُرد از پی تو زنِ من و رشک تو بُرد
پس، چون زن من، شوی تو کی خواهد مُرد؟


یا خصم من و تو در دهد تن روزی
یا شوی تو میرد و زن من روزی
یا برسازیم، هر دو، یک فن روزی
تو شوی رها کنی و من، زن روزی!

به طور قطع، رباعی دوّم پیش از رباعی اوّل سروده شده‌ست و در آن، شاعر آرزوی مرگ زن خود و شوهر (خصم) معشوقش را داشته و به یار خود پیشنهاد داده که اگر این دو نمُردند، کلکی سوار کنند و با رها کردن همسران‌شان، به آرزوی دل برسند. عشق مختاری به یک زن شوهردار، کار را بدانجا رسانده که زنش از رشک این واقعه، دق‌مرگ شده‌ست. رباعی اوّل، گویای این اتّفاق‌ست. این سنگدلی عاشقانه، از شگفتی‌های شعر فارسی‌ست که تا روزگار ما هم ادامه داشته‌ست و دارد. بسیاری از شاعران، شیوۀ پرده‌پوشی و تقیّه به کار بسته‌اند و حرف دل خود را با اشاره و ایما گفته‌اند. تنها عثمان مختاری‌ست که آرزوی دل خود را آشکارا بر زبان رانده‌ست.
●●سیّدعلی میرافضلی

برای نظر دادن وارد شوید یا ثبت نام کنید .

2022-02-03 09:01:25 +0330 +0330

شعر : من به خال لبت ای دوست گرفتار شدم ( امام خمینی ره )
تفسیر شعر در دبیرستان و دانشگاه : منظور امام راحل همان خدا و پیغمبر است

6 ❤️

2022-02-03 09:51:42 +0330 +0330

قسمت تشبیه رباعی اول به پلان به پلان فیلم واقعا جذاب بود. مخصوصا نثر نمکینتون 😍😂

منم با نرگس موافقم. رباعی های دوم و سوم احتمالا بیشتر جنبه ی طنز داشتن تا یه آرزوی جدی

5 ❤️

2022-02-03 10:52:41 +0330 +0330

↩ هاینریش

هعی…
شاعر لزبین داشتیم وقتی مد نبود…

ممکنه که بودن، ولی این‌جا اثبات شد که شاعر، لزبین نبوده. 😉

  • ممنون از حضورت رضاجان! 🌹
1 ❤️

2022-02-03 11:16:30 +0330 +0330

↩ IPiinkMoon

خب دوتا فرضیه درباره قسمت اول وجود داره:

مهستی گنجوی، لزبین بوده و زن هم داشته!
در حالی که هنوز تازه یه سری کشور ها ازدواج همجنسگرایان رو قانونی کردن؛ ولی خواستن، توانستن است. اون زمان، خانم مهستی، خیلی تلاش کرده و آخرشم با زنی که میخواسته ازدواج کرده و بعدشم به فکر خیانت بهش افتاده. تازه براش شعرم گفته. 😂
اشتباه کردن و شاعر مرد بوده.
فرضیه دوم عقلانیه؛ ولی چون فرضیه اول باحال تره، گوربابای عقل!
فرضیه اول درسته 😁

درباره عثمان مختاری هم که کلا چیزی نگیم بهتره. یه وقتی نکنه عدم وفاداری و از طرفیم اخلاق مداریش بخاطر رابطه با زن شوهر دار، زیر سوال بره.
ولی اینکه انقدر مستقیم گفته، بنظرم بیشتر جنبه طنز داره تا اینکه واقعا وجود داشته باشه.

تاپیک جالبی بود. ممنون از نوید خان 🌹 ❤️ 🌹 ❤️


مهستی، لزبین بوده و زن هم داشته؟ جان؟ احیاناً مادر اینشتین نیستی شما؟ فرضیّه‌هات تو حلقم! 😉
از اون لحاظ که ایران همیشه پیشرو بوده. خیلی چیزا داشتیم که خیلیا نداشتن! 🤔
تنها حدسی که میشه زد، اینه که چون رباعیّات مهستی، تنها رباعیّات اروتیک بوده، هر رباعی اروتیکی رو بهش نسبت می‌دادن. کاملاً معلومه شاعر، مَرده!
در مورد عثمان هم کاملاً معلومه که ایشون به همسرش وفادار بوده، ولی دلش یکی دیگه رو هم می‌خواسته -مثل بیشتر مردها-😉، به طلاق هم اعتقادی نداشته، عاشق مسائل جنائی هم بوده، تلفیقش شده رباعی دوّم که در اصل اوّلیّه!! اصلاً هم طنز نیست. تو دل مردها نیستی تا بدونی چقدر جدّی‌ان!

  • ممنون از حضورت نرگس‌جان! 🌹
1 ❤️

2022-02-03 11:19:01 +0330 +0330

↩ ایکاروس

شعر : من به خال لبت ای دوست گرفتار شدم ( امام خمینی ره )
تفسیر شعر در دبیرستان و دانشگاه : منظور امام راحل همان خدا و پیغمبر است

عجب مصرعی! من هنوز در خال دوست، گرفتارم و به لبش نرسیدم!
نمی‌گی با این اشعار، دگرگونم می‌کنی؟ بی‌رحم! بی‌انصاف! 😉

  • ممنون از حضورت، عزیز! 🌹
2 ❤️

2022-02-03 11:21:29 +0330 +0330

↩ The.BitchKing

قسمت تشبیه رباعی اول به پلان به پلان فیلم واقعا جذاب بود. مخصوصا نثر نمکینتون 😍😂

منم با نرگس موافقم. رباعی های دوم و سوم احتمالا بیشتر جنبه ی طنز داشتن تا یه آرزوی جدی


بله! خیلی خلاصه و خیلی مفید! تصاویر زیبائی داره!
من موافق نیستم. چون وقتی زن عثمان فوت کرده، هنوز آرزوی وصال داره و امیدواره شوهر طرف هم بمیره!

  • ممنون سعیدجان! 🌹
2 ❤️

2022-02-03 13:39:32 +0330 +0330

↩ arashkarimi44

تفسیر سکانس سینماییش خیلی خوب بود…
شجاعتی داشتن با این اشعارشون… 😂 😂 😂 😂
عاقبت به خیر شدن؟ 😂 😂 😂
ممنون از تاپیک… 🌹 🌹 ❤️

بله! یه فیلم خیلی کوتاه، ولی پر حادثه و پر مفهوم.
خب شاعری، جسارتی بسیار می‌طلبه!
احتمالاً و امیدوارم که عاقبت‌به‌خیر شده باشن! 😉

  • ممنون از حضورت رفیق! 🌹
2 ❤️

2022-02-03 16:04:24 +0330 +0330

↩ IPiinkMoon

فرضیّه‌هات تو حلقم!

من کلا تو یه سطح دیگه‌ای دارم کار می‌کنم. به من نمی‌رسید. زور نزنید. 😂
تنها حدسی که میشه زد، اینه که چون رباعیّات مهستی، تنها رباعیّات اروتیک بوده، هر رباعی اروتیکی رو بهش نسبت می‌دادن. کاملاً معلومه شاعر، مَرده
نه دیگه، اومدیمو نسازی. چرا داری فرایض باحال و گشنگ من رو زیر سوال می‌بری مرد مومن؟ تو هموفوبی. ازت کاملا مشخصه. 😁
تو دل مردها نیستی تا بدونی چقدر جدّی‌ان!
واقعا متاسفم. واقعااااااااااااااااااا
این عثمان پلشت، دوتا دوتا ور می‌‎داشته. بعد یعنی یه جفت ممه به ما نرسه؟
بی تر ادب

ممنون از حضورت نرگس‌جان! 🌹
خواهش شد 300


زور؟ اون که بله! بر منکرش نحلت! 😉
هموفوب؟ چی‌چی هِ؟
فرضیّه؟ گشنگ؟ بام؟ شیب؟ 🤔
چرا تأسّف؟ ما خیلی دل رحمیم. دلمون دریاس، واسه ورود، بایست لخت شید فقط!! 😁
یه‌جفت؟ واحد شمارششه؟ مگه تکی حساب نمی‌کنن؟ یا سر من کلاه میره هربار؟
به تو؟ شیمیلی؟ وجداناً؟ یاابرفرذظضز!
وجداناً سیصد مفته!

1 ❤️

2022-02-03 16:06:43 +0330 +0330

↩ horney_persian_man

آخه تو چقدر خوبی نوید جان! چقدر تاپیک هات قشنگ و شیرینه ؛ آدم حسودیش میشه والااا

دکترجان! خودت خوبی! من مخلصتم. ❤
لطف داری! قابلت رو ندارن! تقدیم به تو عزیز! 🌹

1 ❤️

2022-02-03 16:21:05 +0330 +0330

↩ horney_persian_man

↩ لاکغلطگیر
خداوکیلی خیلی حال می کنم با تاپیک هات
میون روزانه هزاران تاپیک جفنگ و مسخره ؛ تاپیک های این چنین به آدم انرژی میدن
مرسی

راستش ذوق کردم از لطفت! امیدوارم همین‌طور باشه! اگه این‌طوره، پس دارم درست میرم و رسالتم رو درست انجام می‌دم.
ممنون سعیدجان! خیلی بزرگواری! 🌹❤

1 ❤️

2022-02-03 17:35:09 +0330 +0330

↩ horney_persian_man

می دونی که من ابدا شخص چاپلوس و متملق گویی نیستم و اکر‌تعریفی مردم ؛ با عقل خودم سازگار بوده ! کیفیت تاپیک ها ی شهوانی خیلی افت کرده و تاپیک های این چنین رو به نظرم باید گسترش داد و ای کاش بیشتر فعالیت کنی ❤️

ارادتمند شما 🌹


بله. می‌شناسمت و می‌دونم که بزرگواری!
نه! تملّق چیه؟ چاپلوسی کدومه؟
شوربختانه سطح‌شون پائینه، چون سایت و سیاست‌هاش بر همین منواله. نمیشه خُرده گرفت، چون کاربرا در یه‌سطح نیستن. خیلیا صرفاً برای زیرکمر میان و لذّت هم می‌برن، ولی من و امثال من، جنبه‌های دیگه‌ای رو هم در نظر داریم.
مثل خودت که برای بالارفتن سواد پزشکی بقیّه، زحمت می‌کشی!

  • چشم! بتونم چشم. مطلب چشم‌گیری، گیرم بیاد، دریغ نمی‌کنم! 🌹
  • قربانت.
1 ❤️

2022-02-03 18:03:16 +0330 +0330

چقد جالب بود مرسی ازتون 👌 👌 🌹 🌹

1 ❤️

2022-02-03 21:03:14 +0330 +0330

↩ shoqi_bahar

چقد جالب بود مرسی ازتون 👌 👌 🌹 🌹

لطف‌تون پایدار. 🌹
ممنون از حضورتون. 🌹

1 ❤️

2022-02-03 21:03:50 +0330 +0330

↩ horney_persian_man

لطف عالی مستدام
سایتون کم نشه 🌹

تندرست، شاد و کامیاب باشی عزیز! ❤

0 ❤️

2022-02-03 21:04:55 +0330 +0330

↩ IPiinkMoon

همیشه باید کلی فکر کنم در جوابت چی بگم تازشم باید علائم نگارشی و پاراگراف بندی رو رعایت کنم
نوموخوام
انقدر انرژیمو هدر نده ایشششششششششش

جواب نداشتنت رو به علائم نگارشی، ربط نده! سی‌سال وقت داری فکر کنی و جواب بدی!
منتظرم! 😁

1 ❤️

2022-02-04 11:39:01 +0330 +0330

↩ IPiinkMoon

جواب میتونستم بدم ولی واقعا حال ندارم و مریضم
میرم 30 سال دیگه میام
فعلا

آره! می‌تونستی!
تندرستی برات آرزو می‌کنم. ❤
من منتظرم. دیر نکنی! 😉

1 ❤️

2022-02-06 11:12:33 +0330 +0330

دمت گرم مطلب جدید و جالبی رو به اشتراک گذاشتی

1 ❤️

2022-02-06 20:37:47 +0330 +0330

↩ rvb

دمت گرم مطلب جدید و جالبی رو به اشتراک گذاشتی

دم شما گرم و ممنون از حضورتان. 🌹

1 ❤️







‌آگهی‌های دوستیابی

نمایش آگهی های دوستیابی بستگی به علاقه شما دارد. برای دیدن آگهی مرتبط با علاقه تان لطفا پروفایل تان را » ایجاد یا ویرایش کنید «