سام پکین پا شاعر خشونتهای سینما :
سام پکین پا با خشونت های شاعرانه و زیبایی مبارزات فیلمهایش شناخته می شود. پکین پا متولد 21 فوریه 1925 در فرسنوی کالیفرنیا ،یکی از فیلمسازان مستقل هالیوود بود که فیلمهایش بسیار جنجالی و بحث انگیز بوده است.او بیشتر به خاطر وسترن های خون آلود و بدیعش همچون این گروه خشن شناخته می شود.بیشتر فیلمهای تقلیدی پکین پا در سالهای آغاز فعالیتش، برای رسیدن به سبکی خاص از سینما برای بیان حس وحشیگری انسانی بود.
از او به خاطر خشونتهای به ظاهر تحسین برانگیزش روی پرده بسیار انتقاد شده است.پکین پا همیشه هدفش را حفظ کرده تا حس مخاطبان را به حرکتهای توصیف ناپذیری برانگیزد.
“من بسیار به تخلیه هیجانی معتقدم"وی در مصاحبه ای این طور توضیح داده:” مردم از مسیری که من در آن خشونت را می پرورانم گله میکنند، در حقیقت چیزی که آنها می گویند این است:به خاطر خدا اینها را به ما نشان نده،ما نمی خواهیم از این خشونت چیزی بدانیم."
پکین پا در طول جنگ جهانی دوم در نیروی دریایی آمریکا خدمت کرد.پس از جنگ،در کالج فرسنو با ماری سلاند آشنا شد که در گروه های تئاتری فعالیت داشت.او در کلاسهای نمایش ثبت نام کرد و شروع به کارگردانی نمایشنامه و فعالیتهای هنری کرد و سرانجام با سلاند ازدواج کرد.ازدواجی که پانزده سال به طول انجامید و ثمره اش سه دختر و یک پسر بود.
پس از کسب درجه عالی نمایش از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی پکین پا شغل اداره وسایل صحنه را برای یک شبک تلویزیونی بدست آورد.وی به دلیل امتناع از پوشیدن لباس مخصوص سر صحنه از تلویزیون لیبرایس که یک موسیقی دان بود اخراج شد.او بعدها به عنوان کارگردان گفتگوها و نویسنده نیمه وقت فیلمها کارش را ادامه داد.وقتی وی دستیار دان سیگل شد ، در نوشتن فیلمنامه به او کمک کرد و همچنین نقش کوتاهی را در فیلم حمله مرده دزدها (1956) ایفا کرد.او سپس به تلویزیون بازگشت و روی فیلمنامه وسترن هایی چون Gunsmoke کار کرد.در سال 1960،پکین پا مشغول نوشتن و کارگردانی سریال تلویزیونی غربی بود که نهایتا بعد از سیزده اپیزود منتفی شد.
حتی در روزهای اولیه حضورش در هالیوود،این جذبه خاص پکین پا در نشان دادن خشونت و نوعی سرسختی بود که کار او را پیش برد.او یک بار پیشنهاد فیلمنامه ای را به کمپانی دیزنی داد که با انتقادهای بسیاری رد شدو دلیلشان هم برای این کار این بود:“تیراندازی های بسیار،و جانوران ناکافی”.نخستین فیلمی که پکین پا کارگردانی کرد همراهان قاتل، وسترن محصول 1961 بود که با عقاید جسورانه و تازه ای همراه بود.ولی فیلم پخش محدودی داشت و زیاد هم مورد توجه قرار نگرفت.همان سال او برای دیگر فیلم کابوی اش؛ Ride the high country مورد تحسین بسیاری قرار گرفت، فیلمی با بازی جوئل مک کریا در نقش نماینده قانون سابقی که تلاش می کند امانت و درستکاری از دست رفته اش را دوباره بازیابد.منقد مشهور،مایکل سارگاو در مورد فیلم چنین گفته:“این فیلم از قهرمان داری کف نفسی تجلیل می کند”. “ولی هر فریم با حسی ازهمین کف نفس برای مرد همراه با عشق،صمیمیت و شکوهی است که انرژی خاصی را در خود دارد.”
شخصیت تندخوی پکین پا و میل شدید او به نارضایتی خلاقانه باعث شد وی از کارگردانی فیلم پسر سینسیناتی برکنار شود و با تهیه کننده اش بر سر فیلم بعدی؛ کشتی بزرگ درگیر شود.در نتیجه فیلم در سطح وسیعی با المان های پکین پا تعدیل شد و در گیشه هم شکست خورد.پکین پا تقریبا در هالیوود به شخصیت مطرود و منفوری تبدیل شده بود که قادر به کارگردانی کار دیگری نبود،او فیلمنامه هایی برای فیلمهای پسران درخشان و Villa rides که فیلمی درباره جوان انقلابی مکزیکی،پانچو ویلا بود،نوشت و همچنین کار در تلویزیون را به عنوان نویسنده و کارگردان ادامه داد.
“وقتی او در حال ساخت فیلمها بود برای برخی از ما این طور احساس می شد که گویی در حال تماشای تصادفی در خیابان هستیم” این را پالین کیل منتقد مشهور در مصاحبه ای در سال 1999 با پکین پا یادآوری می کند.“ما احساس درماندگی می کنیم انگار او به این سرنوشت محکوم شده است.او این درماندگی را همیشه دوست داشت. نقشی که او در سینما و هالیوود داشت یک بازنده بود.و گرچه رقابت شدید بود ولی او احتمالا بزرگترین قربانی در تاریخ هالیوود به حساب می آمد.“از نظر کیل،پکین پا آنقدر بزرگ بود تا به خاطر درگیری های افسانه ایش با مدیران استودیوها سرزنش شود.” او به دشمنی آنها نیاز داشت تا خودش را تحریک کند.او نمی خواست جنگها ، سازش ها یا حتی پیروزی ها را معین کند.او می خواست خطی بکشد و مدیران را به این وسیله تحقیر کند.او به این سادگی ها آدمی منطقی نبود.”
این گروه خشن
در سال 1969،فیلم این گروه خشن پکین پا به نمایش در آمد.در همان اولین نمایش افراد بسیاری در طول ده دقیقه ابتدایی فیلم از سالن خارج شدند.این فیلم برجسته تاثیر آمیخته ولی عمیقی بر مخاطبان خود گذاشت.بسیاری از کسانی که به سالن آمده بودند انتظار وسترنی مطابق جریان مرسوم را داشتند ولی در طول تماشای فیلم احساس کردند در هر جهتی مبارزه تازه ای را تجربه می کنند. سارگوی منتقد داستان فیلم را این گونه توصیف می کند:“یاغیان خاکستری که از مسیر شکارچیان می گریزند و ناخواسته از انقلاب مکزیکی در می آورند.”.ولی فیلم بیشتر از اینهاست.نویسنده ای به نام چارلز رامیرز برگ فیلم را در این جمله خلاصه کرده که"حمله ای رو به جلو به حساسیت های سینمایی".بعد از نمایش فیلم در اروپا فیلم در گیشه آمریکا با شکست مواجه شد و کمپانی را مجبور کرد تا هشت دقیقه ی فیلم را از تمام نسخه های مجود در آمریکا کوتاه کند.
این گروه خشن یک حرکت نمایشی برای هالیوود در توصیف خشونت به حساب می آمدجدا از چیزی که برگ آن را "بی آلایش،و نوعی خشونت که در آن حتما صحنه های مستقیم خون و خونریزی نشان داده نمی شود و مانند برخی از آثار دیگر وحشتناک و گاه تهوع آور هم نیست ، می نامدحرکات دقیق طراحی شده فیلم،صحنه های آهسته قتل و خونریزی بیشتر از همه در سالهای بعد توسط کارگردانانی چون مارتین اسکورسیزی تا کوئنتین تارانتینو مورد تقلید قرار گرفت. بر اساس تمجید منتقدان از فیلم،نزدیکی پکین پا به خشونت در این گروه خشن بسیار رویایی و ملموس بود."رفتار پکین پا با هر عمل خشونت آمیزی به شکل هیجان زده ای دوپهلو بود.سارگو در این باره گفته است:"برداشت های پکین پا بین سرعت و بین نمایش موازی ضرب و شتم ها همانطور که او نقطه نظر ها را تغییر می دهد، قدرت درک و حس همدلی تماشاگر را نیز به چالش می کشد.
این فیلم بیش از هر فیلم هالیوودی به این نکته دست پیدا کرد که انگار برای مغشوش کردن مخاطب طراحی شده است و لوئیس بالاک نیز در این مورد گفته است:“ایده اولیه همان چالش است”."منظور یک مواجهه دراماتیک بوده است.و ماهیت آن در واقع یک نوع تضاد است.پالین کیل نیز اضافه می کند که نگرش شخصی پکین پا نسبت به اهدافش در فیلم دو بعدی بوده است.“من به یاد می آورم زمانی که با او صحبت می کردم، در حال برنامه ریزی برای این گروه خشن بود و می گفت قصد دارد فیلمی بسیار وحشی بسازد که تماشاگر را در زشتی خشونت متحیر کند و بینی اش را بر خاک بمالد.ولی تماشاگران نمی خواستند هیچ چیز خشونت آمیزی را دوباره ببینند.با این وجود وقتی فیلم پخش شد ، افراد بی عاطفه ای هم بودند که از خونریزی های فیلم لذت می بردند.او از این بابت به نظر خوشحال می آمد و با همین دلیل، فیلم خود را توجیه می کرد”. به علاوه این گروه خشن مخاطبان و منتقدان پکین پا را به دو بخش تقسیم کرد:عده ای که شیفته ابهام های اخلاقی و اقدامات فنی و جسورانه ی کاری او شدند و عده ای دیگر که از عقده های خشونت او متنفر شدند و به نظر می رسید که انگار مهارتهای او زیاد مورد توجه قرار گرفته است.همچنین پکین پا برای این گروه خشن، تنها جایزه اسکارش را در رشته بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی دریافت .
فیلم بعدی پکین پا،سرود کیبل هوگ از جرح و تعدیل ها و کوتاه کردن های تهیه کنندگان فیلم پس از درگیری های مکرر بین استودیو و کاگردان بر سر محتوی فیلم رنج برد.سپس،پکین پا به انگلیس رفت و فیلم سگهای پوشالی را با بازی داستین هافمن ساخت که در سال 1971 پخش شد.فیلم داستان بی رحمانه ای درباره تجاوز و انتقام بود ، با عناصری که به نظر منتقدان خشونت های بی خود و بی جهتی بیش نبود.فیلم توسط بسیاری به خاطر نمایش صحنه های خشونت آمیز و غیر اخلاقی صریحش مورد انتقاد قرار گرفت ولی توسط هواداران پکین پا برای نگرش ثابت و غیر قابل تغییر پکین پا مورد تمجید قرار گرفت.این رسوایی پکین پا به انجا رسید که او برای منتقدین اجتماعی تبدیل به نوعی آهنربا شده بود.سگهای پوشالی به خصوص توجه همگان را به تصویر پست کننده و بی رحمانه ای از زنان جلب کرد."پکین پا همیشه روی پرده یک ضد زن وحشتناک است"این را نویسنده زندگینامه اش ،دیوید تامسون گفته است.:زنان او غالبا یا بدکاره هستند یا ساده لوح یا خائن.آنها همچنین بسیار محکم هستند.به علاوه که زنان فیلم های او بسیار مجهول ، ساکت و مبتلا به نوعی پارانویای مردانه هستند.
پیکن پا همچنین بین دو حالت فرهنگی و جنجالی خود در نوسان بود ولی وقتی با کارگردانی دو ستاره آن دوره هالیوود ؛استیو مک کوئین و علی مک گرا در تریلر رمانتیک اکشن فرار مرگبار موافقت کرد کمی از سرسختی خود کاست .این فیلم در دسترس تر بود و کمتر برای مخاطبان جریان اصلی سینما آزاردهنده بود و گیشه بسیار موفقی هم داشت.با بدست آوردن اندکی سرمایه پکین پا دوباره به بعد ماجراجویانه اش را با پت گارت و بیلی دکید،"یکی از فیلمهای بزرگ آمریکایی،گیج کننده وهیجان انگیز که در آن زیبایی افکار کهنه و خشن را رها می سازد."بازگشت.
بیشتر هواداران پکین پا با آثار بعدی او ناامید شدند،آثاری همچون فیلم وحشتناک اواسط دهه هفتاد او ،سرِ آلفردو گارسیا را برایم بیاورید!-داستان مردی که سر بریده شده ای را با خود حمل می کرد-قاتل نخبه و صلیب آهنی.این فیلم ها فاقد انرژی و تازگی کارهای اولیه او بودند و به نظر می رسید کارگردان ناامیدی را نشان می دهد که در جوهره اصلی خودش مانده است. پس از افت کیفی فیلمهایش،پکین پا سپس کپی از یک کمدی را به نام قافله بر اساس یک موسیقی پاپ کارگردانی کرد.تلاش پایانی او فیلم تعطیلات اُسترمان بود که خلاقانه ولی فاقد تمرکز لازم بود و در سال 1983 پخش شد.
در طول فعالیت حرفه ای تلاشهای پکین پا برای نمایش تصویری ناسازگار بر پرده دائما توسط مدیران استودیوها که در شکل و محتوای فیلم ها دخالت می کردند،بی نتیجه ماند.نبردهای او بر سر فیلمها و کار حرفه ایش از نمونه های افسانه ای هالیوود به حساب می آمد.همچنین پکین پا به عنوان کارگردان در فیلم هایش غالبا تفسیری عیله جنگ های جهانی داشت."فلسفه ضد تمرکز و استبداد او آنسوی سیاست مد روز بود."سارگو در این باره گفته است:"او به هیچ یک از این موارد توجه نمی کرد،چه شخص بانفوذ فیلم ،یک ایدئولوژیک و چه افرادی که طالب مد و سیاست های روز بودند…
زندگی شخصی سرکش پکین پا نیزتصویر مردانه ای که او بر پرده می ساخت را منعکس می کرد.او همچنین اعتیاد شدیدی به الکل داشت و تک رویی سرسخت بود که از بسیاری قرارداد های مرسوم اجتماعی پیروی نمی کرد .
مساله دیگر در فیلمهای او این بود که قهرمانهای کارگردان روی پرده انگار تصویری از ناامیدی های شخصی فیلمساز را به نمایش می گذاشتند.
"پکین پا شکست را محترم می دانست،و از آن به عنوان عملی اعتراض آمیز یاد می کرد.قهرمانان پکین پا بازنده هایی تندخو بودند،مردانی خارج از زمان که به چیزی که بودند افتخار می کردند،و راه دیگری جز آن نداشتند همانطور که می دانستند هرگز زمان مناسب دیگری پیش نخواهد آمد تا به چنین رویاها و تصوراتی دست بیابند ".تامسون نیز با این مساله موافق بود و اشاره کرد که طرح داستانهای فیلمهای او اگرچه معمولا در روزهای مرده در مرزهای آمریکا رخ می دهد ولی به نظر می رسد اوضاع نامساعد کارگردان را منعکس می کنند:"در فیلمهای او غالبا لحنی از خشونت در مردان مستعدی وجود داشت که برای شغلی که همیشه با نوعی تسویه کردن،فساد و خیانت سر و کار داشت اجیر شده بودند.آنها تلاش می کردند پیش از اینکه منطق حتمی این خود ویرانی را بشناسند، این کار را با افتخار انجام دهند .
این خودویرانگری بن مایه ثابتی در زندگی پکین پا بوده است.او با اعتیادش به الکل و بیماری و محدودیت های جسمی اش مبارزه کرد و به خاطر عواقب شیوه خاص زندگیش بیماری قلبی اش به تدریج پیشرفت می کرد و مجبور شد با یک دستگاه تنظیم ضربان باقی عمرش را ادامه دهد.
سرسختی پکین پا برای سینما حتی پس از مرگش نیز ادامه یافت.هنگامیکه نسخه تدوین کارگردان این گروه خشن در سال 1994 پخش شد و قسمتهایی از فیلم که توسط استودیو در سال 1969 تدوین شده بود دوباره ترمیم شد.اگرچه درجه سنی اصلی فیلم R (بالای 16 سال)بود ولی آکادمی درجه بندی فیلم آمریکا برای آن درجه سنی بالای17 سال را تعیین کرد.این درجه بندی مجدد پخش دوباره فیلم را به نوعی تحت الشعاع قرار داد چون بیشتر سالنهای بزرگ سینما بسته شدند و برخی از خرده فروشهای فیلم هم از اینکه فیلم با درجه بالای 17 سال پخش شده مخالف بودند.با این وجو با گذشت سالها از مرگ پکین ،به نظر می رسید او هنوز ظرفیت و قدرت ایجاد جنجال و بحث را دارد .