وقتیکه سخن ازآئینهای توحیدی بمیان میآید بطورسنتی تنها سه مذهب یهودی ومسیحیت واسلام مشمول این صفت شناخته میشوند درصورتیکه تاریخ جهان شاهدسه آزمایش نهضتهای توحیدی بوده است.
نخستین این آزمایشهادرمصرکهن ودرزمان آمنوفیس چهارم(قرن چهاردهم پیش ازمیلادمسیح)صورت گرفت که دردوران فرعونی خودخدائی بنام آتن راکه خورشیدمظهرآن بودخدای یگانه آفریننده وگرداننده ی جهان هستی شناخت وتمام خدایان اساطیری مصرراازمسندخودفرودآوردواین آزمایش بامرگ خودفرعون پایان یافت وپس ازوی آئین کهن مصری به ترکیب پیشین خودبازگشت وآزمایشهای مشابه دیگری درتاریخ باستانی این کشورصورت نگرفت.
آزمایش دومین درایران توسط زرتشت انجام گرفت که ازمجتمع خدایان آریائی اهورامزدارابیرون آوردواوراخدای یگانه شناخت ودومظهرخیروشر “سپنتامینو"و"انگره مینو”(اهریمن)وبقیه رادرمقام امشاسپندان وایزدان درزیرفرمان اوقراردادولی برخلاف آئین آتن آئین توحیدی اوبصورت تنهاآئین توحیدی آریایی پای برجاماندودردوران ساسانی آئین رسمی شاهنشاهی ایران شناخته شدوپس ازآن بدست پیروان این آئین درخودایران وتوسط پارسیان ایرانی درهندادامه یافت.
آزمایش سوم آزمایشی بودکه توسط قوم کوچک یهوددرسرزمین کنعان(فلسطین)آغازشدوبعدا"درقالب دوآئین سامی دیگریعنی مسیحیت واسلام بخشهای بزرگی ازجهان رافراگرفت وبرخلاف دوآئین دیگرمصری وایرانی که خشونت درآن جائی نداشت شمشیرراابزاراصلی استقرار وگسترش خودقراردادندواین امراساسا"یک فریضه ی مذهبی اعلام شدتاخدای خودراباشمشیربه دیگران بقبولاندخواه پیغمبرش بااین امرموافق باشدمثل محمدیانباشدمثل مسیح.