خدایان اولیه تقریبا"همگی خدایان زن بوده اند.زیراخلاقیت وباروری درآنان ونه درمردان تجلی میافته است.
عصرخدای مرددرحدودششهزارسال پیش توسط آریائی هاکه درآن هنگام پابه صحنه ی تاریخ گذاشتندآغازشد.
خدایان بزرگ وکوچک دوران اساطیری درهریک ازمیتولوژی های مختلف رنگ شرایط جغرافیائی واقلیمی وقومی خاص خودشان رادارند.
همه ی این خدایان فراورده های محلی هستند یعنی محصولات خاص سرزمینهاوسنتهاوفرهنگهاوپاسخگوی نیازهای مادی وروحی ساکنان آنها.
یونان کهن درمیتولوژی خودخدائی بنام خدای شراب داشت زیراقسمتی ازبهترین انگورهای جهان دراین سرزمین پرورش می یافت وآفریقای سیاه چنین خدائی نداشت برای اینکه اصولا"انگورنداشت ودرعوض خدای بائوباب داشت.همچنانکه مصریان خدای تمساح داشتندوسرخ پوستان خدای گاومیش وبومیان امریکای جنوبی خدای ذرت وهندیان خدای ببرکه تجلی "کالی"الهه خون آشام آنهابود.
خدایان حبشی پوست سیاه وموهای مجعددارنددرصورتیکه خدایان بربرهای شمالی آبی چشم وموطلائی هستند.
اگرگاوان واسبان نیزعقل ماراداشتند ودستهای مارا…به احتمال بسیارخدایانشان راباشاخ ودم تجسم می کردند.
مذاهب درآغازصرفا"جنبه ی محلی داشتندوبدنبال بازاریابی نمیرفتند.هرقوم وقبیله ای مذهب خاص خودش راداشت وحتی تصوراینکه بیگانگان خدای اورابپرستندبرایش نوعی بی احترامی به حقوق این خدایان تلقی میشد.
وقتی هم خدائی درشرایطی خاص ازاقلیم خودبه اقلیم دیگرسفرمیکردتغییرماهیت میدادواین قاعده دردوران آئینهای توحیدی نیزهمچنان برقرارماند.همانطوریکه اسلام تازمانیکه جایگاه خدارادربیت المقدس میدیدقوانین یهودی بنام اسلام به مسلمانان عرضه شدوسپس که به مکه آمدعربی ترشدودرمسیرخودازعربستان به هندرنگ برهمائی گرفت بطوریکه تنهاتفاوت میان این دوآئین این است که درآنهامحمدرادرجای برهماگذاشتند.