ایران یکی از مراکز اصلی علم و دانش در جهان بود و دانشمندان بسیار بزرگی در دوره ساسانیان میزیستند که حتی نام یکی از آنها را هم نمیدانیم.یکی از دلایل رشد علمی بعد از اسلام در ایران دسترسی تعدادی از دانشمندان اسلامی به کتابهای ایرانی مصری و تحقیق روی آنها و ترجمه آنها به زبان عربی بود.یکی از دلایلی که به نابودی دانشمندان قبل از اسلام منجر شد.قتل وعام آنها توسط اعراب به دستور عمر(دست پرورده محمد کثیف) و سوزاندن هزاران کتاب ایرانی بود که در زیر به نقل آنها از زبان تاریخ نویسان عرب میپردازیم:

دولتشاه سمرقندی در((تذکره الشعرا)) راجع به از بین بردن کتاب های ایرانیان چنین نوشته است:

(( و نیز حکایت کنند که امیر عبد االله بن طاهر که بروزگار خلفای عباسیان امیر خراسان بود روزی در نیشاپور نشسته بود شخصی کتابی آورد و به تحفه پیش او نهاد. پرسید که این چه کتابی است گفت این قصه وامق و عذراست. خوب حکایتی است که حکما بنام شاه انوشیروان جمع کرده اند. امیر فرمود که ما مردم قرآن خوانیم بغیر از قرآن و حدیث پیغمبر چیزی نمی خوانیم ما را از این کتاب در کار نیست و این کتاب تالیف مغان است و پیش ما مردود است.فرمود تا ان کتاب را در آب انداختند و حکم کرد که در قلمرو من هر جا که تصانیف عجم و مغان باشد جمله را بسوزانند تا روزگار آل سامان اشعار عجم را ندیده اند و اگر احیانا نیز گفته باشند مدون نکرده اند.

دیگران نیز نوشته اند که ابی وقاص عامل خلیفیه در ایران از عمر راجع به نقل مطالب کتابهای ایرانی به عربی سوالی نمود عمر دستور داد که آن ها را به آب افکنند زیرا اگر متضمن هدایت وارشاد باشد خداوند ما را به کتابی راهنما تر از آن ها هدایت کرده و اگر سبب گمراهی است که نیازی بدانها نیست.

ابن خلدون می نویسد: (( ابن علوم فارس اللتی امر عمر رضی الله عنه بمحو عند الفتح…)) راجع به سوزانیدن کتابخانه اسکندریه نیز نوشته اند که عمروبن العاص فاتح مصر که بر ذخایر علمی اسکندریه دست یافته بود از عمر راجع به آن ها سوال کرد عمر جواب داد : ((اما کتب اللتی ذکرتها فان کان فیها ما یوافق کتاب الله فقی کتاب الله عنه غنی و ان کان فیها ما یخالف کتاب الله فلا حاجه الیه فقدم با عدامها …)) یعنی ((راجع به کتابهایی که گفته ای اگر در انها مطالبی موافق کتاب خداست با وجود آن کتاب استغنا حاصل است و اگر در آنها چیزی بر خلاف کتاب خدا حاجتی بدان نیست و بنابود کردن آن ها اقدام کن.)) به محض رسیدن این فرمان به عمروعاص کتابها را بین گرمابه های اسکندریه تقسیم کرد تا در تونهای حمام آن ها را بسوزانند و نوشته اند که این کتاب ها سوخت شش ماه حمامهای اسکندریه را تامین نمود.))

ابن قفطی جمالدین ابوالحسن علی بن یوسف متولد مصر(568-656 ه ) در کتاب ((ترجم الحکما)) چنین نوشته است :

(( … شخصی به نام یحیی نحوی در مصر و اسکندریه زندگی می کرد که از فلاسفه این کشور محسوب می شد.پس از آن که کشور مصر به دست عمروعاص که مردی فهیم بود با او به گفتگو پرداخت و محضر او را قابل استفاده تشخیص داد. مخصوصا نکات منطقی و دلائل روشن او که در پرده الفاظ فلسفی پوشیده شده بود و طبعا تا آن روز به گوش عمروعاص نرسیده بود برایش ارزش داشت لذا ساعات فراغت را با او به مباحثه میپرداخت.

یکروز یحیی نحوی به عمروعاص گفت اکنون که دیگر مصر و شهرهای آن در ید قدرت شماست طبعا چیزهای است که به درد عرب می خورد و حق تملک آن از عرب است ولی اشیایی هم هست که مورد استفاده شما نیست اگر آن را به اهلش بازگردانید شایسته تر باشد. عمروعاص پرسید مقصود تو چیست؟ یحیی گفت : در خزائن سلطنتی کتب فلسفی و علمی هست که اکنون مخازن لاک و مهر شده و کسی دسترس بدان ندارد خوب است اجازه داده شود که در اختیار علمیه گذارده شود

عمرو عاص پس از انکه تاریخچه آن کتابخانه را از یحیی شنید گفت من حرفی ندارم ولی بدون اجازه خلیفه نیز دستوری در این باره نخواهم داد و طی نامه ای که به عمر نوشت از او در این خصوص استجازه کرد.فرمان عمر رسید و به دین جمله ختم می شد : (( و اما الکتب اللتی…)) بلافاصله دستور داد کلیه کتب را بین گرمابه داران شهر تقسیم کردند. برای مدت شش ماه کلیه گرمابه های اسکندریه به حرارت کتب کتابخانه گرم می شد.))

ابوریحان بیرونی در آثار الباقیه نوشته است : که قتیبه بن مسلم عامل حجاج در دفعه دوم که به خوارزم رفت همه دانشمندان و موبدان و دبیران که واقف بعلوم و ادبیات ساسانی بودند کشت و کتاب ها را سوزانید و با کشته شدن و اواره گردیدن آن ها این طبقه علوم و ادبیات و تاریخ نیز محو و نابود گردید. ابن خلدون نوشته است وقتی سعد بن ابی وقاص مدائن را گشود به عمر راجع به کتاب های کتابخانه آنجا نوشته و عمر دستور داد ان ها را به آب افکنند.

لعنت به اسلام ویرانگر.و درود به دانشمندان ایرانی که حتی نامشان را نمیدانیم…