امروزه بخاطر تنوع روش های موجود پیشگیری، شاید انتخاب روش مناسب قدری گیج کننده شده باشد. چون انتخاب روش مناسب برای پیشگیری از بارداری، یک انتخاب شخصی است ما در اینجا به روش های موجود و متداول در پیشگیری از بارداری اشاره میکنیم:

**یک خلاصه ده ثانیه ای:
**1- روش های مسدود کننده مثل: کاندوم، کاندوم های زنانه یا دیافراگم.
2- روش های کنترل هورمونی مثل: قرص های پیشگیری از بارداری، تجهیزات هورمونی یا IUD ها.
3- روش های پرهیزی یا اجتناب از رابطه جنسی.
4- روش های شامل جراحی مثل: عقیم سازی زنان و یا وازکتومی.
5- جلوگیری از بارداری پس از رابطه جنسی شامل روش های اضطراری.

**روش های مسدود کننده

**1- کاندوم ها
کاندوم های لاتکسی در طول سکس بر روی آلت جنسی مردان قرار میگیرد و مایع منی را در خود نگه میدارند و درنتیجه مانع از ورود اسپرم ها به داخل واژن خانوم ها میشوند. این کاندوم ها در برخی از مراکز بهداشتی به رایگان در اختیار زوجین قرار میگیرد و البته از داروخانه یا سوپرمارکت ها هم قابل تهیه است.
• یکی از مزیت های مهم کاندوم این است که علاوه بر پیشگیری از بارداری، طرفین رابطه را از ابتلا یا انتقال بیماری های منتقله جنسی مصون نگه میدارد.
• کاندوم ها از لاتکس نازک ساخته میشوند و به همین دلیل گاهی در حین سکس پاره میشوند و اگر این اتفاق بیافتد، احتمال حاملگی بالا میرود.
• برخی از افراد نیز به کاندوم های لاتکس آلرژی دارند و بجای این نوع کاندوم ها از کاندوم های پلاستیکی استفاده میکنند.

**2- کاندوم های زنانه
**این کاندوم ها هم از لاتکس ساخته میشوند. این کاندوم ها شبیه یک حلقه با یک کیسه در پایین آنها هستند. این کیسه داخل واژن قرار میگیرد ولی حلقه خارج واژن، تا کاندوم را در محل خود ثابت نگه دارد. در حین سکس مایع منی در داخل این کاندوم جمع میگردد تا از ورود اسپرم ها به واژن زن و تماس با تخمک ممانعت به عمل آید. این کاندوم ها نیز از داروخانه قابل تهیه هستند.
• این کاندوم ها هم مانند کاندوم های مردانه بدلیل اینکه مانع از تماس مستقیم بین واژن و آلت مردان میشوند، میتوانند نقش پیشگیرانه از بیماری های قابل انتقال جنسی را بازی کنند.
• اثر گذاری کاندوم های زنانه از کاندوم های مردانه کمتر است و برخی اعتقاد دارندکه استفاده از کاندوم های مردانه راحت تر است.

**3- دیافراگم ها
**این فنجان های کوچک که از سیلیکون ساخته میشوند، در داخل مهبل و بالای سیرویکس قرار میگیرند تا مانع از ورود اسپرم ها به داخل رحم و تماس با تخمک گردند. البته این فنجان ها معمولا همراه با یک ژل ضد اسپرم بکار میروند تا کارایی این فنجان ها را افزایش دهند. این ژل ها مانع از حرکت اسپرم ها میشوند.
• به دلیل اینکه داخل واژن هر زنی شکل منحصر به فرد خودش را دارد، خانوم ها باید مدتی سعی و خطا کنند تا بتوانند فنجان مناسب خودشان رو از لحاظ سایز و برند پیدا کنند. البته تو این زمینه میتونین از مشاوره داروخانه یا کلینیک های بهداشتی هم بهره مند بشین.
• درست است که این فنجان ها در پیشگیری از بارداری مفید هستند ولی هیچ مصونیتی برای فرد در مقابله با بیماری های قابل انتقال جنسی ایجاد نمیکنند.

**روش هورمونی در پیشگیری از بارداری

**1- قرص های پیشگیری از بارداری
این قرص های پیشگیری از بارداری که به اختصار قرص هم نامیده میشوند، شامل هورمون های استروژن و پروژسترون مصنوعی هستند که مانع از خروج تخمک از تخمدان زن میشوند و به همین دلیل امکان بارداری از بین میرود. این قرص ها اگر بدرستی و مرتبا استفاده شوند، بسیار تاثیر گذار هستند. این قرص ها را میتوانید از طریق پزشک یا مشاور خانواده خود دریافت نمایید.
• این قرص ها را بایستی روزانه راس ساعت مقرری مصرف کنید تا وظیفه خود را بدرستی انجام دهند، فراموش کردن استفاده از این قرص ها میتواند احتمال وقوع بارداری را بالا ببرد.
• این قرص ها در برخی زنان همراه با عوارض جانبی هستند. البته میزان استروژن و پروژسترون موجود در این قرص ها با توجه به برندی که استفاده میشود میتواند متفاوت باشد، به همین دلیل ممکن است پزشک شما باتوجه به شرایط شما و عوارض هر قرص، نوع خاصی را تجویز نماید.

2- دیگر تجهیزات هرمونی پیشگیری از بارداری
علاوه بر قرص های پیشگیری از بارداری تجهیزات دیگری هم وجود دارند که حاوی هورمون های مصنوعی هستند و تاثیر مشابه قرص های ضدبارداری از خود بجای میگذارند. اگر نمیتوانید روزانه از قرص استفاده کنید میتوانید از روش های پیش رو نیز بهره ببرید.

• آمپول های ضد بارداری که هر سه ماه از طریق بازو تزریق میگردند نیز در پیشگیری از بارداری بسیار مفید هستند، البته گزارشاتی وجود دارد که عوارض جانبی این روش به مراتب بیشتر از سایر روش های پیشگیری از بارداری میباشد.

• برچسب های پیشگیری از بارداری که بر روی بازو، کمر یا ران خانوم ها چسبانده میشوند و از طریق پوست، هورمون های مورد نیاز را وارد بدن زنان میکند. این برچسب ها هر چند هفته یکبار بایستی تعویض گردند.

• حلقه های کنترل بارداری نیز بایستی هر ماه یکبار در واژن قرار داده شوند تا هورمون هایی را برای پیشگیری از بارداری آزاد کنند.

• ایمپلنت های پیشگیری از بارداری، کپسول های کوچکی به اندازه یک دانه برنج هستند که در بازوی فرد کار گذاشته میشوند و تا سه ماه هورمون های پیشگیری از بارداری را وارد خون زن میکنند. این ایمپلنت ها بایستی توسط متخصص نصب یا حذف گردند.

**3- استفاده از IUD ها
**دستگاه های دخل واژنی یا IUD ها، تجهیزاتی فلزی هستند که توسط متخصصان در داخل واژن کار گذاشته میشوند به دو روش اقدام به پیشگیری از بارداری میکنند، برخی از این IUD ها با آزاد کردن هورمون های ضد بارداری مانع از آزاد سازی تخمک میشوند، برخی دیگر نیز که از مس ساخته شده اند با تاثیر بر ساختار اسپرم مانع از لقاح میگردند.
• این IUD ها بسیار کارامد بوده و تا 12 سال قابلیت استفاده دارند.
• اگر شما از جمله افرادی هستید که دوست ندارید هورمون های مصنوعی را وارد بدن خود کنید یا از دست کاری چرخه طبیعی قاعدگی خوشتان نمیاید، IUD های مسی میتواند بهترین گزینه باشد.

**روش های رفتاری
**

**1- اجتناب از دخول
**در این روش، مرد از دخول واژنی خودداری می کند و در نتیجه اسپرمی به بدن زن وارد نمیشود که موجب لقاح با تخمک گردد. این روش به شرط استفاده صحیح میتواند 100% موثر باشد.
• برخی افراد از هرگونه اعمال جنسی خود داری میکنند ولی بایستی فقط از سکس های واژینال ممانعت کرد.
• این روش پیشگیری از بارداری نیازمند یک اراده قدرتمند است و به همین دلیل برخی افراد ممکن است قادر به انجام طولانی مدت آن نباشند.
• همراه این روش بهتر است از یک روش دیگر نیز برای اطمینان از پیشگیری از بارداری استفاده نمود.

**2- آگاهی از چرخه های لقاح.
**دراین روش درمانی فرد از سکس در روز هایی از چرخه قاعدگی که در این روز ها احتمال بارداری طبیعی وجود دارد، پیشگیری میکند. در واقع فرد در روزهایی که تخمک آزاد وجود دارد اقدام به سکس واژنی نمیکند. در این روش بایستی کلیه چرخه های قاعدگی و مراحل آنها به دقت تحت نظر گرفته شده و در روزهای تخمک گذاری زن سکسی صورت نگیرد.
• برای اینکه بفهمیم در چه روزهایی از چرخه قاعدگی احتمال بروز حاملگی وجود دارد میتوانیم از سه روش مختلف استفاده کنیم: روش تقویمی، روش مخاطی و روش دمایی. استفاده از همه سه روش بالا میتواند دقت کار را بالا برده و نتیجه بهتری در پیش بینی زمان تخمک گذاری زن داشته باشد.

• در روش تقویمی بایستی تمام مراحل چرخه قاعدگی را بر روی تقویم علامت بزنیم. سپس میتوانیم حدس بزنیم که زن چه زمانی اقدام به تخمک گذاری خواهد کرد و سه روز قبل تا سه روز بعد از تخمک گذاری از سکس واژنی پرهیز کنیم.

• در روش مخاطی بایستی مخاط دهانه رحم و مخاط واژنی را تحت نظر داشته باشیم و بدانیم که زمانی که زن تخمک گذاری میکند، رنگ و کشسانی این مخاط تغییر میابد.

• در روش دمایی، شما روزانه دمای بدن زن را اندازه گیری میکنید، وقتی که دمای بدن زن به اندازه چند دهم سانتیگراد بالاتر از حد نرمال شد، نشان میدهد که زن تخمک گذاری کرده است.
• بدی این روش در این است که نیازمند زمان و توجه زیادی است. برای مثال اگر فراموش کنید که دما یا مخاط واژن را بررسی کنید ممکن است متوجه نشوید که امروز زمان مناسبی برای سکس نبوده است.
• نکته مثبت این روش این است که این روش کاملا طبیعی بوده و نیازمند هزینه، هورمون های اصافی یا تجهیزات پیشگیری نمیباشد.

**روش های جراحی
**

1- عقیم سازی زنان
در این روش، لوله های فالوپی که وظیفه انتقال تخمک از تخمدان به رحم را برعهده دارند بوسیله یک جراحی ساده مسدود میشوند و در نتیجه احتمال بارداری از بین میرود. ولی بزرگترین اشکال این روش در این است که انجام عکس این عمل جراحی یعنی سالم سازی مجرای فالوپ بسیار دشوار یا در برخی موارد غیر ممکن است.

**2- وازکتومی مردان
**در این روش بوسیله یک جراحی سرپایی لوله های انتقال دهنده اسپرم مسدود میشوند و درنتیجه اسپرم با منی مخلوط نمیگردد و بعد از انزال منی مرد عاری از اسپرم خواهد بود و در نتیجه توانایی بارداری ندارد. درست است که در برخی موارد امکان معکوس کردن این جراحی وجود دارد ولی قابل اتکا نیستند و فقط در صورتی این کار را انجام دهید که بر تصمیم خود استوار هستید.

۵.پیشگیری از بارداری بعد از سکس
روش های اظطراری برای مواقعی که نتوانسته اید از بارداری پیشگیری کنید نیز وجود دارد. در این روش درمانی دو قرص که حاوی لوونورژسترل هستند در اسرع وقت بعد از چنین روابطی مصرف میشوند و هر چه سریعتر بتوانید این قرص ها را استفاده کنید، این روش تاثیر بهتری خواهد داشت.
• این قرص ها از طریق اغلب داروخانه ها یا مراکز بهداشتی قابل تهیه است.
• به هیچ عنوان این روش را جایگزین روش های پیشگیری از بارداری نکنید و فقط در مواقع لزوم از این روش استفاده نمایید.

منبع